با عرض سلام
در این مقاله قصد داریم در مورد مراحل چاپ مقاله در خدمت شما باشیم. توضیحات و تجربیات سال‌های مختلف را خدمت شما بیان می‌کنیم تا جلوی اشتباهات احتمالی در مرحله اکسپت، سابمیت و چاپ مقاله را بگیریم.
بری مراحل سابمیت مقاله و مراحل اکسپت مقاله به طور مفصل در پادکست‌های قبلی ارائه شد. مقاله وقتی تکمیل می‌شود و برای مجله ارسال می‌شود، اصطلاحاً می‌گوییم سابمیت شد وقتی اکسپت شد یعنی آن مجله مقاله را پذیرفته و گام نهایی کار پابلیش یا چاپ مقاله است.
به طور کلی وقتی می‌خواهیم یک مجله را به عنوان مجله مقصد تعیین کنیم، بایستی ابتدا ببینیم آن مجله نیازهای ما را برآورده می‌کند یا خیر؟
مجلات را از طریق ایندکس‌هایی که دارند، می‌شناسند. ایندکس‌ها یا نمایه‌هایی مانند Tamson Routers، ISI شامل زیر ایندکس ESCI یا SCI و غیره دارد. ایندکس اسکوپوس ایندکس پابمد، علمی پژوهشی، ISC و غیره.
اگر هدف ما اپلای است و قصد داریم در دانشگاه‌های خارجی در مقاطع ارشد، دکتری یا پست دکتری، از دانشگاه‌های خوب جهان اپلای یا اسکولارشیپ و فاند بگیریم، بهتر است به سراغ ایندکس‌های قوی برویم. اسکوپوس و ISI از این دسته هستند. در رشته‌های مدیکال ساینس نیز ایندکس پابمد مطرح می‌باشد.
اگر هدف ما دفاع دکتری است، در حال حاضر دانشجویان ملزم هستند تا مقاله ارائه بدهند. ببینیم دانشگاه‌ها چه مجلاتی را می‌پذیرند؟
در حال حاضر مجلات علمی پژوهشی مورد تأیید دانشگاه آزاد و دولتی است.
اگر هدف ما ارتقاء جایگاه علمی و هیئت علمی است و می‌خواهیم از مربی به استادیاری، از استادیاری به دانشیاری یا از دانشیاری به استاد تمامی ارتقاء پیدا کنیم، مسلماً همه ایندکس‌ها امتیازآور هستندو از مجلات داخلی و خارجی ایندکس‌های مختلف.
برای کارهای دانشجویی می‌توان از همایش‌ها استفاده کرد. مجلاتی با ایندکس علمی تخصصی، به این دلیل که مقالات فوق زمان و هزینه بیشتری می‌برند و زمان داوری متفاوتی دارند، باید دید آن زمان و انرژی که صرف می‌شود، نسبت به بازدهی و نیازی که برای نویسنده هست، معقول است یا خیر؟
بنابراین، گام نخست، انتخاب مجله است. در پرانتز بگوییم که اخیراً دانشگاه‌های مختلف به شبکه‌های اجتماعی علمی مانند آکادمیا، گوگل اسکولار، لینکداین و ریسرچ گیت اهمیت می‌دهند. خصوصاً برای دوستانی که قصد اپلای دارند، که برای آن‌ها گوگل اسکولار از همه مهمتر است زیرا برای امتیازدهی به مقالات اشخاص ساختار مشخص خوبی دارد. از روی ایمیل، H-index و امتیاز هر نویسنده را محاسبه کرده و همه مقالات نویسنده را در یک مجموعه گردآوری می‌کند و ملاک و معیار خوبی برای دانشگاه‌ها است. لذا در رزومه یا مصاحبه پرسیده می‌شود امتیاز شما در گوگل اسکولار چند است؟
بنابراین به این موضوع توجه کنیم که مجله‌ای را که می‌خواهیم برای آن اقدام کنیم، در نمایه‌های اجتماعی-علمی بخصوص گوگل اسکولار نمایه شده باشد.
نکته دیگر مهم در سابمیت این است که برخی افراد مقاله را در تعداد زیادی مجله سابمیت می‌کنند که اگر هم مجله متوجه این موضوع نشود، خود یک تخلف است و در بخش تعهدنامه نویسنده در همه مجلات این تعهد را می‌دهد که مقاله‌اش تحت داوری در مجلات دیگر نباشد. به این دلیل که اگر خلاف این ثابت شود، نویسنده در لیست سیاه می‌رود. این لیست‌ها با سایر مجلات به اشتراک گذاشته می‌شوند و نتیجه آن این است که ممکن است آن نویسنده دیگر هیچوقت نتواند در مجله‌ای مقاله اکسپت کند.
بنابراین به طور کلی ابتدا مرحله تدوین مقاله علمس است، دوم مرحله سابمیت و انتخاب مجله مناسب است و در نهایت مرحله اکسپت و چاپ مقاله است. چاپ مقاله از دهه پیش به دو صورت آنلاین و پرینتی (چاپی) بود یعنی اینکه مجلات بخصوص در داخل کشور چاپ می‌شدند اما اخیراً به دلایل زیست محیطی و حفظ محیط زیست سیستم پابلیش مجلات آنلاین شده و روی سایت مقالات را آپلود کرده و نویسندگان می‌توانند مقاله را دیده و دانلود کنند.
اینکه برخی از مجلات فول پیپر یا تمام مقاله را می‌گذارند و برخی دیگر فقط عنوان و چکیده را می‌گذارند دلیلش به سیاست و نحوه چاپ آن مجله بر می‌گردد. اگر سیاست مجله Open Access یا دسترسی آزاد باشد، کل مقاله را چاپ و اگر Closed Access باشد عنوان و چکیده قابل مشاهده خواهد بود.
در هر صورت چاپ مقاله Cost Publish دارد. در حال Open Access همه هزینه از نویسنده گرفته می‌شود و در عوض همه مقاله چاپ می‌شود و این باعث می‌شود تا تعداد دانلودهای آن مقاله بیشتر شود زیرا پولی بابت دانلود آن از کاربران دریافت نمی‌شود. لذا افراد بیشتری به آن مقاله رفرنس داده و سایتیشن مقاله بالا می‌رود. خیلی از نویسندگان مخصوصاً مقالات خود را در چنین مجلاتی چاپ می‌کنند تا شناخته شوند.
مجلاتی که غیر Open Access هستند فقط عنوان و چکیده را در سایت خود قرار می‌دهند و افرادی که آن مقاله را نیاز داشته باشند هزینه‌ای که مجله مشخص کرده را باید پرداخت کنند.
کدام حالت مجله بهتر است؟
بستگی به نویسنده دارد، اگر ابتدای کار نویسنده باشد و قصد داشته باشد که شناخته شده و سایتیشن مقالاتش بالا برود بایستی هزینه چاپ داده و مقاله را به صورت Full Paper یا رایگان منتشر کند. حتی خیلی از مجلات هر دو متد را همزمان دارند، از نویسنده می‌پرسند که مقاله کامل چاپ شود و یا فقط عنوان و چکیده آن؟
خیلی از افراد اگر در ابتدای مسیر باشند، گزینه اول را انتخاب می‌کنند.
چند مقاله در رزومه خوب و کافی است؟
تعداد مقالات هر چه بیشتر باشد، نویسنده امتیاز بیشتری می‌گیرد و امروزه شاخص‌های مختلفی است که امتیاز نویسنده را بر اساس اینکه نویسنده چندم هستند و یا نویسنده مسؤل هستند و یا در چه مجله‌ای مقاله به چاپ رسانده‌اند و یا مقاله آن‌ها چند بار سایتیشن و رفرنس‌دهی شده، به صورت دقیق محاسبه شده و در قالب نمایه‌هایی مانند H-index محقق اعلام می‌شود. برای مثال 10، 1، 5 و غیره.
کیفیت مجله از کمیت آن مهمتر است، یعنی یک مقاله در یک مجله با ایمپکت مثبت و Site Score خوب، خیلی مهمتر از این است که ما چند مقاله در مجلات نامعتبر داشته باشیم. مجلاتی که در واقع مجلات زرد بوده و بزودی وارد لیست سیاه می‌شوند.
تقسیم امتیاز بین نویسندگان مقاله چگونه است؟
قاعده کلی برای این موضوع وجود ندارد اما قانون نانوشته‌ای وجود دارد که طبق آن نویسنده اول مقاله 70 درصد امتیاز مقاله را می‌گیرد و نویسنده‌های بعدی هر کدام 30 درصد می‌گیرند. یا اگر مقاله دو نویسنده‌ای باشد، نویسنده اول 50 درصد امتیاز و نویسنده مسؤل نیز 50 درصد دیگر امتیاز را خواهد داشت ولی کلاً مقاله امتیاز غالبش برای نویسنده مسؤل یا Corresponded Author می‌باشد به همین دلیل برای دفاع دکتری، حتما دانشگاه الزام می‌کند که نام استاد راهنما و نویسنده مسؤل قید شود تا در مشخصات استاد، اسم دانشگاه قید شده و امتیاز مقاله به دانشگاه تخصیص داده می‌شود.
اگر مجله‌ای در قدیم ایندکس بخصوصی داشته اما در حال حاضر وضعیت آن تغییر کرده، وضعیت مقاله به چه صورت است؟
مبنای زمانی، زمان اکسپت و نه چاپ مقاله است. باید بررسی کنید که دقیقاً در آن زمان، مجله چه ایندکسی داشته است. قانون، عطف به ما سبق نمی‌شود. حتی اگر مجله در حال حاضر تعطیل شده باشد. برای مثال در کشور ونزوئلا مجله‌ای داشتیم که تعطیل شد اما مقاله‌ای که حدود 20 سال پیش در آن به چاپ رسید همان امتیازی را دارد که زمان اکسپت مقاله، داشته است.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. مجموعه علمی تدبیرساز کماکان مانند 18 سال اخیر، در کنار شماست تا بتوانید جایگاه علمی خود را افزایش دهید و نشر علم صورت بگیرد و نیز دانشگاه‌ها و کشور عزیزمان را از نظر جایگاه علمی، ارتقاء دهیم و خودمان نیز در کنار میهن عزیز پیشرفت کنیم.
هر گونه مشاوره و سؤالی در زمینه مقالات مختلف اعم از علمی پژوهشی، ISI، اسکوپوس، ISC، پابمد و ... را از ما بپرسید و بخواهید.
