مقاله ISI در یک نگاه
- اطلاعات عمومی مقالات ISI
- پیکربندی مقاله ISI
- فن نگارش مقاله ISI
- قالببندی و تنظیم صفحه
- قواعد نوشتاری
- نوع نوشتار
- کوتهنوشتها و سرنامها
- اعداد
- نقل قول
- نشان نقل قول " "
- ویرگول ،
- واژههای هایفندار
- نشان دونقطه :
- خط مورّب /
- کروشه [ ]
- پرانتز ()
- علامت حذف ...
- فاصلهی بعد از نشانهگذاری
- ترکیبات و فرمولهای شیمیایی
- معادلات و روابط ریاضی
- نمایش تسلسل یا ترتیب پشتسرهم
- عنواننویسی
- عناوین نوع اول
- عناوین نوع اول و سوم
- عناوین نوع اول، سوم و چهارم
- عناوین نوع اول، سوم، چهارم و دوم
- عناوین نوع اول، سوم، چهارم، دوم و پنجم
- استناد
- مبانی استناد
- استناد به نام نویسنده یا نویسندگان
- اثر دارای دو نویسنده
- اثر دارای سه الی پنج نویسنده
- اثر دارای شش نویسنده یا بیشتر
- گروه به عنوان نویسنده
- اثر دارای نویسنده مجهول
- نویسندگان دارای نام و نام خانوادگی مشابه
- دو یا چند اثر داخل یک پرانتز
- دو یا چند اثر از یک نویسنده در یک سال
- استناد به نوشتههای کلاسیک و قدیمی
- استناد به بخشهای خاصی از منبع یا نقل قول
- ترجمهی آزاد
- استناد به منابع بدون شماره صفحه
- استناد به مکاتبات و ارتباطات شخصی
- استناد به منابع غیر مستقیم
- فهرست مراجع
- اثر دارای یک نویسنده
- اثر دارای دو نویسنده
- اثر دارای سه الی شش نویسنده
- اثر دارای بیش از شش نویسنده
- سازمان به عنوان نویسنده
- اثر دارای نویسنده نامشخص
- دو یا چند اثر از یک نویسنده
- دو یا چند اثر از یک نویسنده در یک سال
- کتابها
- فصلی از یک کتاب ویرایش شده
- نسخهی ویرایش شدهی کتاب با نویسنده مجهول
- کتاب ویرایش شده
- ویرایش چندم یک اثر
- ترجمه
- اثرهای چند جلدی
- بازبینی و تجدید نظر
- سایر منابع چاپی
- یک مدخل در دایرةالمعارف
- فرهنگ لغات
- اثر بحث شده در یک منبع ثانویه
- چکیدهی رساله و پایاننامههای دانشجویی
- اسناد دولتی
- گزارش مربوط به یک سازمان یا بخش خصوصی
- صورتجلسهی کنفرانسها یا گردهماییها
- مقالات منتشر شده در نشریههای ادواری
- نشریات صفحهبندی شده بر حسب شمارهی جلد
- نشریات صفحهبندی شده بر حسب شماره مسلسل انتشار
- مقاله چاپ شده در یک روزنامه
- مقاله چاپ شده در یک مجله
- منابع الکترونیکی
- مقاله برگرفته از نشریات و گاهنامههای اینترنتی
- مقاله برگرفته از نشریات پژوهشی اینترنتی
- مقاله برگرفته از پایگاه دادهها
- اسناد اینترنتی غیر نشریهای، صفحات وب یا گزارشات
- فصول یا بخشهایی از یک سند اینترنتی
- ایمیل
- کنکاشها، تبادل نظرات و مباحث اینترنتی
- نرمافزارهای کامپیوتری
- سایر منابع غیر چاپی
- مصاحبهها، ایمیلها و دیگر ارتباطات و مکاتبات شخصی
- بیانات، سخنرانیها و ارائهی پوستر
- فیلم یا فیلم سینمایی
- فیلم یا نوار ویدئویی با توزیع گسترده و بینالمللی
- فیلم یا نوار ویدئویی با توزیع محدود
- مجموعهها و سریالهای تلوزیونی
- یک قسمت از یک سریال تلوزیونی
- برنامههای تلوزیونی
- مجموعههای تلوزیونی
- موسیقی یا آهنگ
- چاپ مقاله ISI
- وظایف نویسنده
- نمونهخوانی و غلطگیری
- انتخاب نشریه
- شاخص تأثیر یا Impact Factor چیست؟
- ارسال مقاله
- محتوای بستهی ارسالی به نشریه
- پذیرش
- ویراستاران و بازبینگران
- فرآیند بازبینی
- نتیجهی داوری
- تبدیل رساله یا پایاننامه دانشحویی به مقاله
- تهیه اسلاید و ارائهی شفاهی
1-1 ISI مخفف چیست؟
کلمه ISI مخفف عبارت Institute for Scientific Information است.
1-2 مقاله ISI یعنی چه؟
ISI نام یک پایگاه استنادی شناخته شده و معتبر است. در ابتدا این پایگاه زیر نظر یک شرکت چند ملیتی به نام تامسون رویترز (Thomson Reuters) بود اما در حال حاضر توسط موسسهای به نام کلاریوِیت (Clarivate) اداره میشود. مجلات و نشریات علمی که موفق به اخذ استانداردهای این پایگاه شوند اصطلاحاً در ISI نمایه میشوند. در نتیجه اگر شما بتوانید یک مقاله علمی در چنین نشریاتی به چاپ برسانید یعنی شما یک مقاله ISI دارید.
1-3 انواع مقاله ISI
در حال حاضر مقالات ISI به چهار دسته عمده تقسیمبندی شدهاند که عبارتند از:
-
SCIE
ایندکس SCIE (Science Citation Index Expanded) یکی از ایندکسهای مهم و معتبر در زمینه علوم پایه و کاربردی است. SCIE به طور گستردهای بر روی رشتههای مختلف علوم پایه و کاربردی تمرکز دارد. این رشتهها شامل شیمی، فیزیک، زیستشناسی، پزشکی، مهندسی، علوم محیطی، علوم کامپیوتر، ریاضیات، مواد و متالورژی، نجوم و فضا، و بسیاری دیگر از حوزههای مرتبط میشود. مقالات و نشریاتی که در SCIE ایندکس میشوند، از لحاظ علمی بسیار معتبر هستند. این ایندکس معیاری برای ارزیابی کیفیت و تأثیرگذاری تحقیقات در حوزه علوم پایه و کاربردی محسوب میشود. نشریاتی که در SCIE نمایه میشوند، معمولاً داوریهای سختگیرانهتری را طی میکنند و بنابراین از اعتبار بالایی برخوردارند.
-
AHCI
ایندکس AHCI (Arts & Humanities Citation Index) یکی از ایندکسهای مشهور و معتبر در زمینه علوم انسانی و هنر است. AHCI به طور خاص بر روی حوزههای علوم انسانی و هنر تمرکز دارد. این حوزهها شامل ادبیات، تاریخ، فلسفه، هنرهای تجسمی، موسیقی، تئاتر، مذهب، زبانشناسی، و سایر موضوعات مرتبط میشوند. مقالات و نشریاتی که در AHCI ایندکس شدهاند، معمولاً دارای سطح بالایی از اعتبار علمی هستند. این ایندکس معیاری برای ارزیابی کیفیت و اهمیت تحقیقات در زمینه علوم انسانی و هنر به شمار میرود.
-
SSCI
ایندکس SSCI (Social Sciences Citation Index) یکی از ایندکسهای معتبر و مشهور در زمینه علوم اجتماعی است. SSCI به طور خاص بر روی حوزههای مختلف علوم اجتماعی تمرکز دارد. این حوزهها شامل روانشناسی، جامعهشناسی، اقتصاد، علوم سیاسی، آموزش و پرورش، انسانشناسی، مدیریت و بازرگانی، حقوق، جغرافیا، ارتباطات، مطالعات توسعه و سایر موضوعات مرتبط میشود. مقالات و نشریاتی که در SSCI ایندکس میشوند، از لحاظ علمی معتبر و مورد اعتماد هستند. این ایندکس به عنوان معیاری برای ارزیابی کیفیت و تأثیر تحقیقات در زمینه علوم اجتماعی شناخته میشود و معمولاً نشریات برجسته و معتبر در این حوزهها در SSCI نمایه میشوند.
-
ESCI
ایندکس ESCI (Emerging Sources Citation Index) یکی از ایندکسهای جدیدتر و معتبر در زمینه نمایهسازی مقالات علمی است. این ایندکس نیز بخشی از پایگاه داده Web of Science محسوب میشود و به نمایهسازی مقالات از نشریات علمی در حال ظهور و نوظهور اختصاص دارد. ESCI به طور گستردهای نشریاتی را که در حوزههای مختلف علمی فعالیت میکنند، اما هنوز به طور کامل به معیارهای استنادی بالای سایر ایندکسهای Web of Science (مانند SCIE، SSCI، و AHCI) نرسیدهاند، پوشش میدهد. این نشریات ممکن است در زمینههای مختلف علمی از جمله علوم پایه، علوم اجتماعی، علوم انسانی، مهندسی، پزشکی، و بسیاری دیگر از حوزهها فعالیت کنند. در واقع، نشریاتی که در ESCI نمایه میشوند، در مسیر ارتقاء به ایندکسهای اصلیتر مانند SCIE، SSCI یا AHCI قرار دارند. نشریات نمایهشده در ESCI تحت داوری قرار دارند، اما ممکن است هنوز به طور کامل معیارهای سختگیرانهتری که برای نشریات SCIE، SSCI و AHCI وجود دارد، را برآورده نکرده باشند. با این حال، وجود این نشریات در ESCI نشاندهنده تلاش آنها برای افزایش کیفیت و تأثیرگذاری علمی است.
1-4 مقاله ISI برای چه کسانی مفید است؟
داشتن مقاله ISI برای دانشجویان مقطع ارشد یک گزینه مطلوب و وزین است اما برای دانشجویان مقطع دکتری و اساتید دانشگاهی که عضو هیئت علمی هستند، یک الزام است. در هنگام مصاحبه دکتری، داشتن مقاله ISI برای شما ضریب و امتیاز به همراه دارد. در هنگام پیش دفاع و دفاع دکتری نیز همینطور. برای اپلای و اخذ بورسیه دانشگاههای خارج از کشور هم مقالات ISI تاثیر قابل توجهی در عدم فرصتسوزی دارند.
2-1 صفحهی عنوان
در صفحهی اول هر مقاله، اطلاعات ابتدایی از جمله عنوان و نام نویسنده ارائه میشود. این صفحه و تمامی صفحات دیگر مقاله باید شامل عنوان سرصفحه و شماره صفحه باشند.
2-2 چکیده
بخش چکیده شامل خلاصهای کوتاه و مفید از محتوای مقاله است که به خواننده این امکان را میدهد تا به سرعت تصویری کلی از مقاله بهدست آورد. چون بسیاری از افراد تصمیم به مطالعهی کامل مقاله بر اساس محتوای چکیده میگیرند، مهم است که چکیده هم از نظر اطلاعات مرتبط کامل و هم از نظر نگارش، خوانا، سازمانیافته، خلاصه و جذاب باشد. همچنین توصیه میشود که تمام واژگان کلیدی مقاله در چکیده گنجانده شود.
چکیده باید در صفحهای جداگانه، که معمولاً صفحهی دوم مقاله است، نوشته شود. در سطر اول این صفحه، عنوان «Abstract» را به صورت وسطچین بنویسید و از استفاده از حروف ضخیم، مایل، زیرخطدار یا نشان نقل قول (" ") برای عنوان خودداری کنید. متن چکیده باید به صورت یک خط در میان و با حداکثر 120 واژه نوشته شود و شامل چهار بخش عمده زیر باشد:
- پیشزمینه یا background
- روش کار یا Methods
- یافتهها یا Results
- نتیجهگیری یا Conclusions
2-3 متن
به طور کلی متن هر مقاله ISI شامل چهار بخش زیر است.
- مقدمه
- روشها
- نتیجهگیری
- بحث
2-3-1 مقدمه
هنگام تألیف مقاله ISI، بخش مقدمه باید پیشزمینهای کافی دربارهی موضوع تحقیق ارائه دهد و فرضیات پیشنهادی شما را به طور واضح و روشن بیان کند.
2-3-2 روشها
این بخش پس از مقدمه با عنوان «Methods» که بهصورت وسطچین نوشته شده است، آغاز میشود. در این قسمت اطلاعاتی درباره جامعه آماری پژوهش، ابزارها و مواد استفادهشده، و در نهایت مراحل انجام پژوهش ارائه میشود.
2-3-2-1 جامعهی آماری
این بخش معمولاً با عناوینی مانند «Participants»، «Responders» یا «Subjects» که بهصورت چپچین و با حروف ایتالیک یا زیرخطدار نوشته شدهاند، آغاز میشود.
2-3-2-2 ابزارها و مواد به کار رفته
این بخش با عناوینی مانند «Measures» یا «Materials» که بهصورت چپچین و با حروف ایتالیک یا زیرخطدار نوشته شدهاند، شروع میشود. سپس توضیحاتی درباره ابزارها و تجهیزات استفادهشده، بحثی پیرامون اعتبار و دقت عملکرد آنها و ارزیابی میزان قابلیت اعتماد به این ابزارها ارائه میگردد.
2-3-2-3 روند انجام پژوهش
این بخش با عنوان «Procedure» که بهصورت چپچین و با حروف ایتالیک و زیرخطدار نوشته شده است، آغاز میشود. در ادامه، جزئیات کامل و دستورالعملهایی ارائه میگردد که به پژوهشگران دیگر امکان میدهد پژوهش را بهصورت دقیق تکرار کنند.
2-3-3 نتیجهگیری
این بخش که به یافتهها و نتایج پژوهش اختصاص دارد، با عنوان «Results» که بهصورت وسطچین نوشته شده، آغاز میشود. در این قسمت گزارشهای آماری و توصیفی مربوط به پژوهش ارائه میگردد.
2-3-4 بحث
آخرین بخش هر مقاله ISI به بحث درباره موضوع پژوهش اختصاص دارد و با عنوان «Discussion» که بهصورت وسطچین نوشته شده است، آغاز میشود. این بخش با مرور فرضیات موافق و مخالف شروع میشود و سپس به تحلیل پذیرش یا رد آن فرضیات میپردازد.
2-4 فهرست مراجع
فهرست مراجع در انتهای مقاله قرار میگیرد و اطلاعات لازم برای بازیابی و استفاده از منابع ذکرشده در متن را در اختیار خوانندگان قرار میدهد. تمامی منابعی که در متن به آنها استناد شده، باید در فهرست مراجع درج شوند. به عبارتی، هر مدخل در فهرست مراجع باید دقیقاً با یک استناد در متن مطابقت داشته باشد.
2-5 یادداشت شناسهی نویسنده
در صورتی که قصد ارسال مقاله ISI خود را برای چاپ به یک نشریه داشته باشید، بخشی با عنوان "یادداشت شناسهی نویسنده" باید بین صفحهی فهرست مراجع و صفحهی پانوشتهای اثر اضافه شود. این بخش شامل اطلاعاتی است که به شناسایی نویسنده و وابستگیهای علمی او کمک میکند.
2-6 پانوشتها و پینوشتها
در شیوهی نگارش APA، استفاده از پانوشت یا پینوشت بهدلیل هزینهبر بودن چاپ آنها برای ناشر توصیه نمیشود. با این حال، اگر یادداشتهای توضیحی برای مقاله ضروری باشد، APA دو نوع پانوشت را پیشنهاد میکند: پانوشت محتوایی برای ارائه توضیحات اضافی و پانوشت مربوط به حق کپیرایت انحصاری یا حق نشر.
2-6-1 پانوشتهای محتوایی
پانوشتهای محتوایی اطلاعات تکمیلی را در اختیار خوانندگان قرار میدهند. هنگام تهیه این پانوشتها، به خلاصهنویسی و تمرکز بر یک موضوع خاص توجه کنید و سعی کنید توضیحات را به یک پاراگراف کوتاه محدود کنید. این پانوشتها گاهی نیز خواننده را به منابع دیگر که اطلاعات مشروحتری ارائه دادهاند، راهنمایی میکنند. به عنوان مثال:
See Blackmur (1995), especially chapters three and four, for an insightful analysis of this extraordinary animal.
2-6-2 پانوشتهای مربوط به کپیرایت و حق چاپ انحصاری
اگر بیش از 500 واژه از یک اثر منتشر شده را مورد استناد قرار دادهاید یا نگران تخطی از قوانین کپیرایت و حق چاپ هستید، لازم است از نویسنده یا نویسندگان آن اثر مجوز کتبی دریافت کنید.
2-7 پیوستها
عمدهترین کاربرد پیوستها شامل نمایش آزمایشها یا پژوهشهای منتشر نشده، توصیف ویژگیهای تجهیزات پیچیده و تشریح موضوعات و مطالب جالب و توجهبرانگیز است.
2-8 جدولها
استفاده از جدول به شما این امکان را میدهد که مقادیر زیادی از دادهها را در فضای کوچک و محدود نمایش دهید. معمولاً جداول شامل مجموعهای از دادههای عددی با ویرایش سطری و ستونی هستند که این ویژگی به تسهیل مقایسه بین دادهها کمک میکند.
2-9 تصاویر و زیرنویس تصاویر
در شیوهی نگارش APA، هر نوع مثال دیداری به غیر از جدول، به عنوان «تصویر» یا «Figure» شناخته میشود. این تصاویر میتوانند شامل نمودارها، فلوچارتها، عکسها و طراحیها باشند.
2-9-1 انواع تصاویر
نمودارها برای نشان دادن روابط در یک مجموعه از دادهها استفاده میشوند و معمولاً برای نمایش مقادیر مطلق، درصدها یا اعداد شاخص به کار میروند. در اینجا انواع مختلف نمودارها، ویژگیها و کاربردهای هرکدام ارائه شده است.
- نمودار پراکندگی
این نمودار از نقاطی تشکیل شده است که نمایانگر مقادیر یک رویداد در دو متغیر مختلف در طول محورهای افقی و عمودی هستند.
- نمودار خطی
برای نمایش رابطهی میان دو متغیر کمّی، از این نمودار استفاده میشود. در این نمودار، متغیر مستقل بر روی محور افقی و متغیر وابسته بر روی محور عمودی ترسیم میشود.
- نمودار میلهای
برای مقایسه چندین متغیر مستقل با یکدیگر، از این نوع نمودار استفاده میشود. راهنما یا Legend نمودارها در فضای خالی داخل نمودار قرار داده میشود.
- نمودار دایرهای یا نمودار 100%
برای نمایش درصد و نسبت چندین متغیر، از این نوع نمودار استفاده میشود. بر اساس شیوهی نگارش APA، حداکثر پنج متغیر در این نمودار مورد مقایسه قرار میگیرند. بخشهای نمودار به ترتیب از بزرگ به کوچک و در جهت ساعتگرد مرتب میشوند. فایل تصویری تمامی نمودارها باید با وضوح گرافیکی 1200dpi تهیه شده و به همراه سایر فایلهای متنی به مجله مورد نظر ارائه شود.
- فلوچارتها
رابطهی میان اجزای یک گروه از اشیاء یا ترتیب عملیاتی یک فرآیند با استفاده از نمادهای ویژه در این نمودارها نمایش داده میشود.
- عکسها
عکسها بهدلیل جاذبهی بصری عالیشان باید با کیفیت و کنتراست تصویری بالا تهیه شوند. بنابراین، از عکسهایی با کیفیت و کنتراست خوب استفاده کنید. فایلهای کامپیوتری تمامی عکسهای موجود در متن مقاله باید با فرمت گرافیکی TIFF و وضوح 300dpi برای نشریه ارسال شوند.
- طراحیها
این نوع تصاویر معمولاً زمانی استفاده میشوند که امکان تهیه عکس مناسب از موضوع مدنظر وجود ندارد. در این حالت، طرح ابتدا بهصورت دستی توسط نویسنده ترسیم میشود و سپس تصویر طرح به کامپیوتر منتقل میشود. اصلاحات نهایی بر روی طرح توسط گرافیست انجام میشود تا کیفیت مناسبی حاصل گردد.
هر تصویر باید در یک صفحهی جدید وارد شود و برای نمایش تصاویر از واژهی «Figure» به همراه شمارهی شکل بهصورت زیرخطدار استفاده شود. زیرنویس تصویر توضیح مختصری درباره تصویر ارائه میدهد و بهصورت یک خط در میان نوشته میشود و در انتهای متن نقطه گذاشته میشود. اندازهی قلم برای نوشتهها و نمادهای تصاویر و نمودارها باید بین 8 تا 14 باشد و قلم مورد استفاده معمولاً Arial است. همچنین، صفحات مربوط به تصاویر و نمودارها شمارهگذاری نمیشوند.
2-10 پیکربندی رساله دکترا و پایاننامههای دانشجویی
دانشجویان بسیاری از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی از شیوهی نگارش APA یا شیوههای مشابه برای تهیه رساله یا پایاننامهی خود استفاده میکنند. استفاده از مطالب جاری برای نوشتن این نوع متون، تمرینی عالی برای نگارش مقالات علمی ISI است، با این تفاوت که رسالهها و پایاننامهها به دانشگاهها ارائه میشوند و نه به نشریات علمی و پژوهشی. بنابراین، این متون باید با الزامات و دستورالعملهای ادارهی آموزش مراکز دانشگاهی و مؤسسات آموزش عالی هماهنگی کامل داشته باشند تا امتیاز و نمرهی کامل کسب کنند.
معمولاً دانشگاهها شیوهنامه و راهنمای نگارش رساله و پایاننامههای دانشجویی را بهصورت کتبی هنگام انتخاب واحد مربوطه در اختیار دانشجویان قرار میدهند. اگرچه تلاش بر این است که تمام جنبههای مرتبط با تهیه این متون در مطالب پوشش داده شود، توصیه میشود قبل از آغاز نگارش رساله یا پایاننامه، دستورالعمل ارائهشده از سوی ادارهی آموزش دانشگاه را بهدقت مطالعه کنید و نظر استاد راهنمای خود را در مورد شیوهنامه و فرمت مورد نظر جویا شوید.
پیکربندی و ترتیب بخشهای رساله و پایاننامههای دانشجویی ممکن است تا حدی با پیکربندی صفحات یک مقالهی ISI متفاوت باشد. بنابراین، هنگام تهیه این متون، ضروری است که موارد اشارهشده در این بخش را مدنظر قرار دهید.
2-10-1 ویژگیهای یک رساله یا پایاننامه دانشجویی
- صفحات قسمت آغازین معمولاً با اعداد رومی (در نوشتارهای انگلیسی) یا حروف ابجد (در نوشتههای فارسی) شمارهگذاری میشود.
- فاصلهی میان خطوط بسته به نوع مطلب و سلیقهی افراد میتواند متغیر باشد.
- صفحهی تصویب ادارهی آموزش دانشگاه شامل اطلاعات کلی دربارهی اثر است، از جمله عنوان، نام دانشجو، مقطع و رشتهی تحصیلی، نام اساتید راهنما و مشاور، تاریخ ارائه و همچنین اسامی و امضای اعضای کمیتهی داوری جلسهی دفاعیه.
- معمولاً بخشهای تشکیلدهندهی متن یک مقاله ISI، شامل مقدمه، روشها، نتایج و بحث، به عنوان فصلهای مختلف یک رساله یا پایاننامه در نظر گرفته میشوند و هر فصل در یک صفحهی جدید آغاز میشود.
- چکیدهی رساله یا پایاننامه معمولاً طولانیتر از چکیدهی مقالات ISI است و معمولاً در قالب حداکثر 350 واژه و گاهی در چندین پاراگراف نوشته میشود.
- بر خلاف مقالههای ISI، در رسالهها و پایاننامهها بخش مقدمه با عنوان «Introduction» نامگذاری میشود.
- جدولها و تصاویر در متن در محلهای مناسب ارائه میشوند. جدولها و تصاویر کوچک معمولاً در میان مطالب صفحه قرار میگیرند، در حالی که جدولها و تصاویر بزرگ در اولین صفحهی بعد از مطلب مربوطه نمایش داده میشوند. زیرنویس تصاویر در پایین هر تصویر قرار میگیرد و پانوشتهای متن نیز در قسمت پایین صفحهی مربوطه نوشته میشوند.
- رسالههای دکترا باید پیش از ارائه به دفتر آموزش دانشکده صحافی شوند؛ بنابراین، هنگام تنظیم صفحه، حتماً یک سانتیمتر حاشیهی سفید اضافی (Gutter) برای صحافی در نظر بگیرید.
3-1 دیدگاه و لحن
در نگارش به سبک APA، استفاده از ضمیر اول شخص مفرد بهندرت و با احتیاط انجام میشود.
"I studied ..."
معمولاً ضمیر اول شخص مفرد یعنی "I" در نشریات و مقالات علمی و پژوهشی کمتر استفاده میشود، مگر اینکه نویسندهی اثر پژوهشگری برجسته باشد و اعتبار سخنرانی و اظهارنظر بهعنوان کارشناس آن رشته را کسب کرده باشد. بنابراین، معمولاً بهتر است از ضمایر سوم شخص استفاده شود:
"The study showed ..."
3-2 فعلها
فعلها در نوشتار علمی نقش مهمی در ایجاد روابط قوی و مستقیم دارند و باید در انتخاب زمان و وجه دستوری آنها دقت کافی داشته باشید.
بر اساس یک تصوّر غلط، برخی افراد سعی میکنند برای نگارش مقاله از افعال و جملات مجهول استفاده کنند. این موضوع ممکن است در نوشتار مقالات فارسی مشکلی ایجاد نکند، اما هنگام ترجمه اثر به انگلیسی، محدودیتهای گرامری متعددی برای مترجم به وجود میآورد و گاهی جملات به راحتی قابل ترجمه نیستند.
"Experiments have been conducted ..."
به همین دلیل، در شیوههای نگارش متعدد، استفاده از افعال و جملات معلوم توصیه میشود. این انتخاب نه تنها به کوتاهتر شدن متن کمک میکند، بلکه معمولاً خوانایی نوشته را افزایش میدهد و در نتیجه قدرت درک خواننده را بهبود میبخشد.
"We conducted an experiment ..."
3-3 شناسهی غیر مستقل
شناسهی غیر مستقل یا Dependent Identifier در نگارش مقالات علمی، به خصوص در مقالههای ISI، به عناصری اشاره دارد که به طور مستقل معنا یا مفهومی کامل ندارند و باید با عناصر دیگر ترکیب شوند تا معنی خود را پیدا کنند. این مفهوم در زمینههای مختلف مانند ارجاع به منابع، نویسندگان، یا دستهبندی مقالات علمی استفاده میشود.
3-4 وضوح و اختصار مطالب
وضوح و اختصار دو اصل کلیدی در نگارش مقالات علمی، به ویژه مقالات ISI، هستند. رعایت این دو اصل به نویسندگان کمک میکند تا پیام خود را به طور مؤثر و بدون ابهام به مخاطبان علمی انتقال دهند. در ادامه، هر یک از این مفاهیم را توضیح میدهیم:
-
وضوح (Clarity):
وضوح به معنای استفاده از زبان ساده و قابل فهم است که باعث میشود خواننده بتواند ایدهها و نتایج پژوهش را به راحتی درک کند. برای دستیابی به وضوح در مقالههای علمی، نکات زیر را باید در نظر داشت:
- ساختار منطقی و سازماندهی مناسب: مقاله باید به شکل منطقی سازماندهی شود، به طوری که هر بخش به بخشهای دیگر به خوبی مرتبط باشد و خواننده بتواند به راحتی موضوع را دنبال کند.
- تعریف دقیق مفاهیم و اصطلاحات: اصطلاحات علمی که ممکن است برای خواننده ناآشنا باشند، باید در مقاله تعریف شوند. استفاده از اصطلاحات پیچیده بدون توضیح باعث کاهش وضوح متن میشود.
- اجتناب از جملات پیچیده: استفاده از جملات کوتاه و ساده به خوانایی متن کمک میکند. جملات طولانی و پیچیده ممکن است باعث گیج شدن خواننده شوند.
-
اختصار (Conciseness):
اختصار به معنای ارائه اطلاعات به شکلی است که از زیادهگویی جلوگیری شود. برای ایجاد مقالهای مختصر و مفید، نکات زیر اهمیت دارد:
- حذف اطلاعات غیر ضروری: از آوردن جزئیات اضافی که به فهم مطلب کمک نمیکند، پرهیز کنید. تنها اطلاعاتی را بیان کنید که مستقیماً به موضوع تحقیق مربوط هستند.
- فشردهسازی ایدهها: سعی کنید ایدهها را به صورت فشرده و مختصر بیان کنید. با انتخاب کلمات دقیق و مناسب، میتوانید مفاهیم پیچیده را با کمترین تعداد واژهها بیان کنید.
- استفاده از جداول و نمودارها: برخی از اطلاعات، به ویژه دادههای عددی یا نتایج تجربی، بهتر است در قالب جدول یا نمودار ارائه شوند تا از توضیحات طولانی جلوگیری شود.
ترکیب وضوح و اختصار
برای موفقیت در مقالههای ISI، نویسندگان باید به تعادل مناسبی بین وضوح و اختصار دست یابند. از یک سو، متن باید به اندازه کافی روشن باشد تا خواننده بتواند مطلب را درک کند و از سوی دیگر، نباید بیش از حد طولانی یا پیچیده باشد که باعث خستگی یا گیج شدن مخاطب شود.
نکته: ویراستاری دقیق و چند باره متن پس از نگارش اولیه به بهبود وضوح و اختصار کمک بسیاری میکند.نکته: ویراستاری دقیق و چند باره متن پس از نگارش اولیه به بهبود وضوح و اختصار کمک بسیاری میکند.
3-5 واژهگزینی
واژهگزینی در تألیف مقالات ISI نقش بسیار مهمی در انتقال دقیق مفاهیم علمی و جلب توجه داوران و مخاطبان دارد. انتخاب کلمات مناسب باعث میشود که مقاله هم از نظر علمی معتبر باشد و هم برای خواننده قابل فهمتر گردد. در اینجا نکاتی کلیدی درباره واژهگزینی در مقالات علمی ISI آورده شده است:
- استفاده از اصطلاحات تخصصی مناسب: مقالات ISI معمولاً در حوزههای تخصصی نوشته میشوند، بنابراین لازم است که نویسنده از واژهها و اصطلاحات رایج و شناختهشده در آن رشته استفاده کند. این کار به خواننده کمک میکند تا مفاهیم را به درستی و بدون ابهام درک کند.
- اجتناب از ابهام: باید از کلمات چندمعنایی یا مبهم که ممکن است تفسیرهای متفاوتی داشته باشند، اجتناب کرد. هدف این است که مفاهیم به وضوح و بدون ابهام بیان شوند.
- سادهسازی بدون افت دقت: واژههای پیچیده و فنی را تا حد امکان باید ساده کرد، اما نه به شکلی که از دقت علمی کاسته شود. مقاله باید هم دقیق باشد و هم به زبانی نوشته شود که به راحتی قابل فهم باشد.
- عدم استفاده از واژههای محاورهای یا غیررسمی: مقالات ISI دارای لحن رسمی و علمی هستند، بنابراین از استفاده از کلمات محاورهای یا غیررسمی باید اجتناب شود.
- پرهیز از تکرار غیرضروری: واژهگزینی متنوع به خوانایی متن کمک میکند. استفاده مکرر از یک کلمه میتواند خواننده را خسته کند، بنابراین باید از مترادفها و عبارات متنوع استفاده شود تا متن جذابتر و روانتر شود.
- به طور کلی، واژهگزینی دقیق و حرفهای در مقاله ISI به وضوح، دقت علمی، و جذب خواننده کمک میکند و در ارزیابی مقاله تأثیر زیادی دارد.
3-6 ابزارهای ادبی زبان
در نگارش مقالات ISI، ابزارهای ادبی زبان به منظور بهبود کیفیت متن و انتقال دقیقتر مفاهیم به کار میروند. برخی از مهمترین ابزارها عبارتند از:
- مترادفها (Synonyms): استفاده از واژههای هممعنی برای جلوگیری از تکرار و افزایش تنوع زبانی.
- استعارهها و تشبیهها (Metaphors and Similes): به ندرت در مقالات علمی به کار میروند، اما اگر بهدرستی استفاده شوند، میتوانند پیچیدگی مفاهیم را کاهش دهند.
- ساختارهای موازی (Parallelism): برای بیان ایدههای مشابه به کار میرود و به خوانایی متن کمک میکند.
- حذف زوائد زبانی (Conciseness): حذف جزئیات غیرضروری و استفاده از جملات ساده و کوتاه برای افزایش وضوح.
در کل، ابزارهای ادبی باید بهگونهای استفاده شوند که به وضوح و دقت علمی کمک کنند و از پیچیدگیهای اضافی پرهیز شود.
3-7 مطابقت فعل و فاعل
فعل باید بدون توجه به عبارات میانی مانند «together, with, including, و as well as» از نظر شخص و تعداد (مفرد یا جمع بودن) با فاعل اصلی جمله هماهنگ باشد.
- درست:
The manager, as well as the employees, is responsible for the project.
(فعل "is" با فاعل مفرد "The manager" مطابقت دارد، و عبارت میانی "as well as the employees" تأثیری بر آن ندارد.)
- نادرست:
The manager, as well as the employees, are responsible for the project.
(در اینجا فعل "are" نادرست است زیرا با فاعل مفرد "The manager" مطابقت ندارد.)
- درست:
The teachers, together with the principal, have decided to cancel the event.
(فعل "have" با فاعل جمع "The teachers" مطابقت دارد.)
- نادرست:
The teachers, together with the principal, has decided to cancel the event.
(در اینجا فعل "has" نادرست است زیرا با فاعل جمع "The teachers" مطابقت ندارد.)
3-8 املای ارجح
کتاب راهنمای نشر APA و بسیاری از شیوهنامههای نگارشی، فرهنگ لغات دانشگاهی «Merriam-Webster» را به عنوان منبع استاندارد برای املای کلمات در نشریات و کتابهای نوشته شده به شیوههای مختلف پیشنهاد میکنند. در صورتی که یک کلمه در این فرهنگ لغت یافت نشود، میتوانید به لغتنامه «Webster’s Third New International» مراجعه کنید. اگر لغتنامه چندین املا برای یک کلمه ارائه دهد، باید همیشه از اولین گزینه استفاده کنید. همچنین، برای بررسی صحت املای واژهها و عبارات تخصصی و نادر، میتوانید از اینترنت و موتور جستجوی Google کمک بگیرید. برای این کار، واژه مورد نظر را در نوار جستجو وارد کرده و بر روی دکمه جستجو کلیک کنید. اگر املای واژه اشتباه باشد، در بالای صفحه نتایج جستجو، واژه پیشنهادی که بیشترین شباهت را به کلمه مورد نظر دارد، در مقابل عبارت «Do you mean?» نمایش داده میشود.
3-9 حشو و مطالب زائد
گاهی اوقات زمانی که نویسنده تلاش میکند تا در نوشتار خود تأکید بیشتری داشته باشد، ممکن است با مطالب اضافی و زائد روبرو شود. بنابراین، بهتر است همیشه به اندازه کافی و ضروری از واژهها برای بیان مقصود خود استفاده کنید.
در مثالهای زیر، کلمات با حروف پررنگ اضافی هستند و باید حذف شوند:
با توجه به وضعیت کنونی، به نظر میرسد که پروژه به پایان رسیده است.
وضعیت کنونی، پروژه به پایان رسیده است.
در حقیقت، این تصمیم به طور کلی تأثیر زیادی بر روند کار خواهد داشت.
این تصمیم تأثیر زیادی بر روند کار خواهد داشت.
3-10 کاربرد کوتهنوشتها و علائم اختصاری
شیوه نگارش APA استفاده بیش از حد از اختصارات را در متن مقاله توصیه نمیکند. با وجود اینکه این اختصارات گاهی برای جایگزینی عبارات طولانی و تخصصی مفید هستند، در برخی نوشتهها میتوانند باعث ابهام یا کاهش دقت مطلب شوند و برخی از این اختصارات ممکن است برای خوانندگان ناآشنا یا نامفهوم به نظر برسند. بیشتر شیوهنامههای نگارشی، استفاده از اختصاراتی را که به عنوان مدخل در فرهنگ لغت «Merriam-Webster» ثبت شدهاند، بدون نیاز به توضیح یا تعریف در متن مجاز میدانند. برای مثال:
- IQ
- DNA
- AIDS
4-1 اندازه و نوع کاغذ
متن باید بر روی کاغذ سفید استاندارد با ابعاد 21×29.7 سانتیمتر و باکیفیت، به صورت یک خط در میان تایپ گردد. در نرمافزار واژهپرداز MS Word، این نوع کاغذ تحت عنوان A4 در بخش تنظیمات صفحه قابل انتخاب است.
برای تنظیم صفحه، از منوی File، گزینه Page Setup را انتخاب کنید. پنجرهای با عنوان Page Setup باز میشود. در بخش بالایی این پنجره، در قسمت Paper، گزینه Paper size را انتخاب کرده و A4 را برگزینید. در نهایت، روی Ok کلیک کنید.
در برخی منابع، استفاده از کاغذ با سایز Letter توصیه میشود. بنابراین، بهتر است پیش از شروع تایپ و صفحهبندی، با استاد راهنما یا سردبیر نشریه مورد نظر برای ارسال مقاله، هماهنگی و مشورت لازم را انجام دهید.
4-2 نوع و اندازهی قلم
نوع قلم مورد استفاده برای تایپ متن باید «Times New Roman»، «Courier New» یا قلمهای مشابه باشد. اندازه قلم نیز باید بین 10 تا 12 تنظیم شود.
همانطور که در فصل قبل ذکر شد، قلم مورد استفاده برای جداول «Times New Roman» و برای تصاویر «Arial» است. اندازه قلم نیز بسته به نوع آیتم، بین 8 تا 14 متغیر خواهد بود.
4-3 فاصلهگذاری و تراز سطرها
توجه داشته باشید که تمام نوشتهها، از جمله متن صفحه عنوان و صفحه مراجع، باید به صورت یک خط در میان تایپ شوند. با این حال، در مقالات دانشجویی که بر اساس شیوهنامه APA نوشته میشوند، برخی استثناءها وجود دارد. برای مثال، میتوان فاصلههای بیشتری بین متن و عناوین ایجاد کرد و مدخلهای فهرست مراجع و نقلقولهای طولانی را با فاصله تکخطی نوشت. با این حال، توصیه میشود قبل از اعمال این تغییرات با استاد راهنمای خود مشورت کنید.
4-4 حاشیهی صفحات
حاشیه صفحه در واقع فضاهای خالی اطراف لبههای کاغذ هستند که متن مقاله در داخل آنها قرار میگیرد. با این حال، برخی موارد مانند عنوان سرصفحه، پانوشت و شماره صفحات ممکن است در قسمت حاشیه صفحه قرار داده شوند.
هر صفحه دارای 4 حاشیه در جهات بالا، پایین، چپ و راست است. اندازه استاندارد حاشیهها در شیوههای نگارش رایج معمولاً 2.5 سانتیمتر یا 1 اینچ در نظر گرفته میشود.
اگر قصد دارید صفحات متن را با شیرازه فنری، گیره یا صحافی بهصورت یک فایل منسجم درآورید، باید 1 سانتیمتر به حاشیه سمت چپ کاغذ اضافه کنید. این فاصله اضافی به نام "گاتر" یا "شیرازه" شناخته میشود. در متون فارسی، فاصله گاتر به سمت راست کاغذ اعمال میشود، زیرا نوشتار فارسی از راست به چپ است.
به دلیل اینکه رسالههای دکترا و پایاننامههای دانشجویی باید پیش از ارائه صحافی شوند، هنگام تنظیم صفحه، حداقل 1 سانتیمتر فاصله گاتر برای کاغذ در نظر گرفته میشود.
4-5 سرصفحه و پاصفحه
سرصفحه (Header) و پاصفحه (Footer) به ترتیب در قسمت بالا و پایین تمام صفحات مقاله ظاهر میشوند و معمولاً شامل شماره صفحه، عنوان، تاریخ یا نام نویسنده اثر هستند.
در مقالات علمی و پژوهشی، چند واژه کلیدی از عنوان اثر که در قسمت سرصفحه نوشته میشود، عنوان سرصفحه نامیده میشود. این عنوان در گوشه سمت راست بالای تمام صفحات قرار میگیرد.
شمارهگذاری صفحات از صفحه عنوان آغاز میشود. شماره هر صفحه در گوشه سمت راست بالا قرار دارد و باید حداقل 2.5 سانتیمتر از حاشیه صفحه فاصله داشته باشد و در میان حاشیه بالایی صفحه و اولین سطر نوشتهها قرار گیرد.
برای این منظور، میتوانید از تابع Header and Footer در نرمافزار MS Word استفاده کنید که بهطور خودکار شماره صفحه و عنوان سرصفحه را در تمامی صفحات قرار میدهد.
5-1 نوع نوشتار
گاهی اوقات، نحوهی نوشتن عناوین با حروف بزرگ، مورب یا زیرخطدار میتواند برای نویسندگان مقاله چالشبرانگیز باشد. در این بخش، نکات کلیدی مرتبط با این موضوع را بررسی میکنیم:
-
نوشتن عناوین نشریات یا مجلات در فهرست مراجع
مثال
Journal of Comparative and Physiological Psychology
-
نوشتن عناوین کتابها و مقالات در فهرست مراجع
در فهرستنویسی کتابها و مقالات، تنها حرف نخست اولین کلمهی عنوان و اولین کلمهی عنوان فرعی (در صورت وجود) به همراه اسامی خاص با حروف بزرگ نوشته میشود.
مثال
Writing new media
-
استناد درونمتنی
در استناد داخل متن، حرف اول اسامی خاص، مانند نام خانوادگی نویسنده و سرواژهها، با حروف بزرگ نوشته میشود.
مثال
D. Jones
-
استفاده از حروف بزرگ در داخل متن
حرف اول تمامی کلمات چهارحرفی یا بلندتر در عنوان منبع با حروف بزرگ نوشته میشود.
مثال
Permanence and Change
کلمات کوتاه مانند افعال، اسامی، ضمایر، صفات یا قیدهای استثنا، با حروف کوچک نوشته میشوند، مگر آنکه در ابتدای عنوان قرار گیرند.
مثال
Writing New Media, There Is Nothing Left to Lose
-
نوشتن کلمات مرکب
حرف اول تمامی اجزای کلمات مرکب که با خط فاصله (پیوند خط) به هم متصل شدهاند، باید با حروف بزرگ نوشته شود.
مثال
Natural-Born Cyborgs
اولین حرف بعد از خط تیره یا علامت دو نقطه نیز با حروف بزرگ نوشته میشود.
مثال
Defining Film Rhetoric: The Case of Hitchcock's Vertigo
-
عناوین کارهای بلند
عناوین آثار طولانی مانند کتابها، مجموعههای ویرایششده، فیلمهای سینمایی، سریالهای تلویزیونی، مستندها یا آلبومهای موسیقی با حروف مایل (italic) یا زیرخطدار نوشته میشوند.
مثال
The Closing of the American Mind
The Wizard of Oz
-
اسامی قوانین، نظریهها و فرضیهها
در مورد اسامی قوانین، نظریهها و فرضیهها، حروف بزرگ فقط برای اسامی خاص استفاده میشود.
مثال
theory of cognitive processing
5-2 کوتهنوشتها و سرنامها
در شیوهنامهی نگارش APA و سایر شیوهنامههای علمی، قوانین مشخصی برای استفاده از کوتهنوشتها و سرواژهها وجود دارد. رعایت این قوانین به نویسنده کمک میکند تا متن خود را دقیق، منسجم و خوانا ارائه دهد.
نکات کلیدی:
-
معرفی کوتهنوشت در اولین استفاده
در اولین مرتبهای که یک عبارت استفاده میشود، لازم است ابتدا بهطور کامل نوشته شود و سپس کوتهنوشت یا سرواژهی مربوطه در داخل پرانتز ذکر شود. در دفعات بعدی، تنها استفاده از کوتهنوشت کفایت میکند.
مثال
بار اول
The American Psychological Association (APA) Publication Manual was first published in 1929.
دفعات بعدی
In 1999, the APA Publications and Communications Board authorized work to begin on this fifth edition of the Publication Manual.
-
مزایای استفاده از کوتهنوشتها
- صرفهجویی در فضای نوشتاری
- جلوگیری از تکرارهای غیرضروری
- تسهیل در خوانش و درک متن
بسیاری از کوتهنوشتها ریشهی لاتین دارند و به مرور زمان در گفتار و نوشتار زبان انگلیسی رایج شدهاند.
-
انواع رایج کوتهنوشتها
- Acronym: سرواژههایی که به صورت یک کلمهی جدید تلفظ میشوند، مانند NASA یا UNICEF.
- Abbreviation: کوتاهسازیهای سادهای که بخشی از کلمه را حذف میکنند، مانند Dr. برای Doctor یا etc. برای et cetera.
-
استفاده از کوتهنوشتهای رایج برای عبارات طولانی و تکراری، علاوه بر کاهش حجم متن، از تکرارهای غیرضروری و زمانبر جلوگیری میکند. بسیاری از این کوتهنوشتها ریشهی لاتین دارند و به مرور زمان در نوشتار و گفتار انگلیسی جا افتادهاند. در اینجا فهرستی از کوتهنوشتهای پرکاربرد در مقالات علمی و پژوهشی ارائه شده است که میتوانید از آنها برای بهبود نگارش مقالهی خود بهره ببرید.
معادل فارسی معادل انگلیسی ریشهی لاتین کوتهنوشت برای مثال for example exempli gratia e.g. و غیره and so on etcetera etc. یعنی that is to say id est i.e. در برابر versus vs. و دیگران and others et alia et al تعداد آیتمهای کلی Number N تعداد آیتمهای زیرگروه number n انحراف معیار Standard Deviation SD درجهی آزادی Degree of Freedom df -
در اغلب شیوههای نگارشی مد نظر نشریات مختلف، استفاده از سرنام یا کوتهنوشت در ابتدای جملات توصیه نمیشود.
5-3 اعداد
-
اعداد بزرگتر و مشاوی 10
12 of the subjects
-
اعدادی که برای مقایسه استفاده میشوند
2 of 16 responses
-
اعداد نشاندهنده تاریخ و سن
3 years ago
2 hr 15 min
-
اعداد مشخص کنندهی یک مکان خاص در یک مجموعه، کتاب یا جدول
Table 3, Group 3, Page 32
-
در چکیدهنویسی، برای کوتاه شدن طول جملات از اعداد ریاضی به جای حالت نوشتاری آنها استفاده میشود.
مطابق شیوهنامهی نگارش APA، حالت نوشتاری ارقام ریاضی در موارد زیر به کار گرفته میشوند:
-
برای اعداد کوچکتر از 10 که اندازهگیریهای دقیق را نشان نمیدهند.
eight items
nine pages
-
برای اعداد آغاز کنندهی جمله، عنوان و متن سرصفحه
Four patients improved, and 4 patients did not improve.
Ten participants answerd the questionnaire.
Forty-eight percent of the sample showed an increase; 2% showed no change.
در صورت امکان و برای جلوگیری از آغاز جمله با عدد، جملهبندی متن را تغییر دهید.
5-4 نقل قول
-
نقل قولهای کمتر از 40 واژه در میان دو نشان نقل قول ("") نوشته میشوند.
-
نقل قولهای بزرگتر از 40 واژه، در یک ستون مجزا و به صورت یک خط در میان نوشته میشوند و اولین سطر متن دارای تورفتگی است. در این حالت از نشان نقل قول استفاده نمیشود.
-
در صورتی که نقل قول از یک پاراگراف بیشتر باشد، اولین سطر هر پاراگراف با تورفتگی آغاز میشود.
-
متون نقل قول دقیقاً با همان شکلی که در نسخهی اصلی پدیدار شدهاند، نوشته میشوند. به عبارت دیگر در صورت وجود غلط املایی، عبارت فوق دست نخورده باقی میماند و نماد [sic] بلافاصله بعد از آن کلمه قرار داده میشود. برای مثال:
The use of the term, "andragogy," has been documented to have appeared in publications as early as 1690. Furthermore, one source even induced that androgogy [sic] had been spelled out in an ancient rock formation.
4-5 سرصفحه و پاصفحه
سرصفحه (Header) و پاصفحه (Footer) به ترتیب در قسمت بالا و پایین تمام صفحات مقاله ظاهر میشوند و معمولاً شامل شماره صفحه، عنوان، تاریخ یا نام نویسنده اثر هستند.
در مقالات علمی و پژوهشی، چند واژه کلیدی از عنوان اثر که در قسمت سرصفحه نوشته میشود، عنوان سرصفحه نامیده میشود. این عنوان در گوشه سمت راست بالای تمام صفحات قرار میگیرد.
شمارهگذاری صفحات از صفحه عنوان آغاز میشود. شماره هر صفحه در گوشه سمت راست بالا قرار دارد و باید حداقل 2.5 سانتیمتر از حاشیه صفحه فاصله داشته باشد و در میان حاشیه بالایی صفحه و اولین سطر نوشتهها قرار گیرد.
برای این منظور، میتوانید از تابع Header and Footer در نرمافزار MS Word استفاده کنید که بهطور خودکار شماره صفحه و عنوان سرصفحه را در تمامی صفحات قرار میدهد.
این صفحه رفرنس مقالات ISI است و برای هر دانشجو یا پژوهشگری لازم است. پیشنهاد میکنیم ضمن ستارهدار کردن این صفحه از منوی مرورگرتان (یا با Ctrl+D در دسکتاپ)، این صفحه را با دوستان خود نیز به اشتراک بگذارید.