خانه علمی‌پژوهشی آی‌اس‌آی اسکوپوس نمایه‌سازی درباره ما تماس با ما ورود

معرفی رشته فلسفه

برخی از حوزه‌ها و کلمات و سرتیترهای پژوهشی ایران‌تز تدبیرساز در رشته فلسفه را در مقاله زیر بیان کرده‌ایم: معرفی رشته فلسفه

معرفی رشته فلسفه

رشته فلسفه یکی از رشته‌های علوم انسانی است که مباحث و گرایش ‌های آن بیشتر در حوره نظری و تئوریک مطرح می‌گردد تا اینکه جنبه کاربردی داشته باشد. فلسفه، پاسخ مستدل و بر پایه دلیل و برهان برای سوالات بنیادین بشر ارائه می‌دهد. بشر و انسان خردمند از بدو تولد همواره درگیر پرسش‌های بنیادی و پایه‌ای بوده است و اینکه "از کجا آمده ام، آمدنم بهرچه بود" همواره دغدغه ذهنی اندیشمندان و فلاسفه بوده است.

علم فلسفه برای پاسخ به این سوالات ایجاد شده است. فلسفه از قدیمی‌ترین علومی است که بشر آن را ایجاد و توسعه داده است. نخستین اندیشمندان جامعه بشری را هم می‌توان فلاسفه دانست. فیثاغورس، ارسطو، افلاطون و شاگردان آن‌ها ستون‌های ساختمان علم را به پایه‌های فلسفه بنیان نهادند.  واژه فلسفه از ترکیب دو زیر واژه فيلو و سوفيا که معنای دوستداری دانش در فرهنگ غرب هست تشکیل شده است و به گونه‌ای می‌توان این رشته را مادر علوم دانست.

در کشور ایران در مقطع کارشناسی ارشد رشته فلسفه معمولا در گرایش‌های فلسفه تطبیقی، اخلاق کاربردی اسلامی، فلسفه عمومی، فلسفه هنر و منطق، ارائه و تدریس می‌شود و در مقطع دکتری نیز گرایش‌های :  فلسفه دین، فلسفه هنر، منطق، فلسفه اخلاق، فلسفه علم و فناوری، فلسفه عام، فلسفه اسلامی، فلسفه منطق، فلسفه علوم اجتماعی و فلسفه فیزیک از رشته فلسفه وجود دارد.

در مقطع کارشناسی ارشد در کشور ما عمده ترین گرایش‌های فلسفه عبارتند از :

همچنین در مقطع دکتری  در کشور ما عمده ترین گرایش‌های فلسفه عبارتند از :

 

لیست تعدادی از معتبرترین مجلات خارجی (با گرید ISI JCR) در حوزه فلسفه در جدول زیر برای استفاده علاقه مندان و محققین و دانشجویان گرامی آورده شده است :

 

Full Journal Title

Total Cites

Journal Impact Factor

Eigenfactor Score

PSYCHOLOGICAL BULLETIN

50,710

16.405

0.027100

BRITISH JOURNAL FOR THE PHILOSOPHY OF SCIENCE

1,600

1.768

0.001440

BIOLOGY & PHILOSOPHY

1,093

1.593

0.001470

PHILOSOPHY & PUBLIC AFFAIRS

2,285

1.591

0.001430

Medicine Health Care and Philosophy

995

1.450

0.001580

Journal of Applied Philosophy

572

1.405

0.000880

Philosophy Ethics and Humanities in Medicine

301

1.400

0.000290
 

 

همچنین در جدول زیر نام و مشخصات برخی از مجلات معتبر داخلی (علمی-پژوهشی) در حوزه فلسفه و کلام آورده شده است :

 

نام مجله

وابسته به

آموزه های فلسفه اسلامی

دانشگاه علوم اسلامی رضوی

آیین حکمت

دانشگاه باقرالعلوم(وابسته به دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم)

ارغنون

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

اسفار

قدرت الله قربانی

اسلام پژوهی

جهاد دانشگاهی

اشارات

دانشگاه خوارزمی

اشراق

معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

اطلاعات حکمت و معرفت

شرکت ایرانچاپ( موسسه اطلاعات)

امامت پژوهی

بنیاد فرهنگی اهل بیت علیه السلام

انتظار موعود

مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم

انجمن معارف اسلامی

انجمن معارف اسلامی ایران

اندیشه دینی

دانشگاه شیراز

اندیشه علامه طباطبایی

دانشگاه علامه طباطبایی

اندیشه نوین دینی

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها

پرتو خرد

انجمن علمی پژوهشی فلسفه

پژوهش نامه حکمت اهل بیت علیه السلام

معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه اصفهان

پژوهش های اعتقادی کلامی

دانشگاه آزاد اسلامی - واحد ساوه

پژوهش های علم و دین

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

پژوهش های فلسفی

گروه فلسفه دانشگاه تبریز

پژوهشهای فلسفی کلامی

دانشگاه قم

پژوهشنامه کلام

جامعه المصطفی العالمیه

پژوهش های هستی شناختی

دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی
 

 

کل مطالب رشته فلسفه را می‌توان در دو بخش کلی تقسیم کرد:

الف) طرح مختصر تاریخ فلسفه اسلامی

ب) طرح مختصر تاریخ اندیشه و فلسفه باستان جمع بندی نمود.

در ادامه بصورت کامل فلسفه باستان و اسلامی توضیح داده شده است. هر یک از تیترهای ذیل می‌تواند خود، عنوان یک طرح پژوهشی و پروژه پایانی دانشگاهی باشد.

الف) طرح مختصر تاریخ فلسفه اسلامی

1) تفکر عقلی در کتاب و سنت و نقش اهل بیت و پیروان ایشان در شکوفایی تفکر عقلی

2) معتزله، کندی و شاگردان و معاصران وی قرون 3 و 4

3) از فارابی تا ابن مسکویه رازی قرن 4

4) ابن سینا، حکمت مشاء، شارحان و منتقدان (قرون 5 و 6)

5) جریان های فکری متفاوت یا معارض فلسفه اسلامی

6) فلسفه سلامی درغرب عالم اسلام

7) حکمت اشراق و جریان های عرفانی متقدم (قرون 6 و7)

8) از فخر رازی تا خواجه طوسی شکوفایی کلام فلسفی (قرن هفتم)

9) از ابن عربی تا جامی شکوفایی و تکامل عرفان اسلامی (قرون 7 و 8 و9 )

10) گرایش های عرفانی در سرزمین های اسلامی

11) مکتب شیراز و رشد و تعالی کلام فلسفی (قرون 8 -9)

12) مکتب اصفهان تلاقی جریان های گوناگون فکری فلسفی (قرون 11- 12)

13) صدرالمتألهین و ظهور حکمت متعالیه

روش شناسی، ممیزات، اصول و مبانی ، متفق علیه آن

14) مکتب تهران درخشش حکمت و عرفان (قرون 13و 14)

15) جریان های روشنفکری متأثر از تفکر غرب

16) شکوه فلسفه و عرفان ناب در عصر انقلاب اسلامی و مواجهه با فلسفه جدید غرب

ب) طرح مختصر تاریخ اندیشه و فلسفه باستان

تاریخ و اندیشه و فلسفه باستان شامل مقدمه و پنج بخش اصلی است:

  1. تاریخ فلسفه و  حکمت در ایران باستان
  2. تاریخ اندیشه فلسفی در خاور دور و خاورمیانه
  3.  تاریخ فلسفه در یونان باستان
  4. تاریخ فلسفه در امپراطوری های یونانی و رومی (عصر یونانی مآبی)
  5. حوزه حرّان و انتقال اندیشه باستان به تمدن اسلامی

 

 

مقدمه

  1. منشأ تاریخی حکمت (اندیشه فلسفی)
  2. حکمت شرقی (حکمت نبوی)

 

1- تاریخ اندیشه فلسفی در خاور دور و خاورمیانه

1/1. اندیشه فلسفی در هند باستان (و تاریخ آن دوران)

2/1. اندیشه فلسفی در چین باستان (و تاریخ آن دوران)

3/1. اندیشه فلسفی در ژاپن (و تاریخ آن دوران)

4/1. اندیشه فلسفی در بین النهرین باستان (و تاریخ آن دوران)

5/1. اندیشه فلسفی در مصر باستان ( و تاریخ آن دوران)

6/1. اندیشه فلسفی در یهودیت باستان:

    الف. تاریخ، اوضاع اجتماعی و روابط با دیگر ادیان و ملل

   ب. اندیشه فلسفی در تورات

   ج. اندیشه فلسفی در رساله های غیررسمی و اسنی

 

2- فلسفه و حکمت در ایران باستان (پیش و پس از رزتشت)

1/2. دوره پیش زرتشتی (هند و ایرانی) (حدود 1000 تا 1100 پ.م)

1. هند و ایرانیان، نخستین پندارها، آیین ها و اعتقادات

2. تبلور و شکل گیری پندارها و پیدایش هسته های نخستین اعتقادی، آیین های پرستش مهوم، قربانی های خونین، هسته مرکزی روحانیون دینی کویها، کربها، گِرسمه ها و بِندَوه ها و ...

3. زمینه های مهرپرستی و پیدایش آیین مهری.

4. پندارهای زروانی و مبانی ثنوست

5. پدیده های خوشایند و ناخوشایند طبیعی به عنوان هسته اولیه اعتقادهای دینی و نسبت دادن آنها به آفریدگان مینوی در قالب ایزدان و یادیوان.

6. و ...

2/2. عصر زرتشت دوره اوستای قدیم (330 تا 1000 / ق.م)

  1. دین هند و ایرانی
  2. وداها
  3. یشت ها
  4. اندیشه میترایی (در طلوع خود و نه به عنوان طریقه)
  5. اندیشه زروانی (در طلوع خود و نه به عنوان طریقه)
  6. زرتشت، زندگی، افکار، سیر و مراحل روحانی، اندیشه های شخصی
  7. اصول اعتقادی بر مبنای سرودهای گاهانی در دین مدخل زیرمدخل های: معاد، مرگ، پایان جهان، تلقی اعتقادی از انسان و قوای روحانی و جسمانی او، آفرینش به طور عام یا که بیش پدیده های مینوی یعنی فره وشیها، سرنوشت روان پس از مرگ و موضوع های مرتبط دیگر.
  8. اعتقادهای پیش زرتشتی نفوذ یا طرد آنها در گاهان
  9. شریعت گاهانی، اندیشه های فلسفی و مسائل آیینی و اخلاقی و ارزش هریک از این موضوع ها در گاهانی

3/2. دوره پس از زرتشت (330 ق.م تا سقوط ساسانیان)

  1. تحولات دین زرتشتی
  1. دین زرتشت و حکمت مغان
  1. اوستای جدید، شکل گیری آن، نفوذ افکار زروانی، مهری و تجلی افکار بین النهرینی در آن
  2. روحانیون آیین های پیش از زرتشت و رخنه کردن پندارهای آنان در اوستای متأخر
  3. اصول و مبانی تفکر دینی و فلسفی اوستای متأخر، بازگشت ایزدان پیش از زرتشت مانند مهر و سروش
  4. اوستا و ودا، مشابهت ها و تفاوت ها در جهان بینی دینی
  5. هخامنشیان و دین زرتشت
  6. آفرینش و شرح و تعدیل آن بر اساس متن های دوره میانه و اوستای جدید
  7. اشکانیان و یونانیان
  8. اشکانیان و دین زرتشتی
  9. ظهور و بروز افکار ثنوی
  10. مغان، آشنوغان و نحله های فقهی دوره ساسانی
  11. تفسیرهای اوستا برداشت های غیرگاهانی
  12. کرتیر به عنوان یک روحانی مسلط و اثرگذار در سیاست پادشاهان ساسانی
  13. مزدک، اعتقادات و قیام او
  14. مانی تاریخ مانویت در ایران، سرانجام مانویان تأثیر آنان در دوره های بعد
  15. بررسی دوره شکوفایی تمدن و فرهنگ دوره ساسانی در سال های پایانی
  16. اشکانیان و ساسانیان تفاوت برداشت ها
  17. آتشکده ها به عنوان مراکز دینی و محل بحث ها و تعادل افکار
  18. فرقه ها و گروه های دگر اندیش در درون جامعه زرتشتی عصر ساسانی
  19. بررسی متن های فلسفی دوره میانه مانند دینکرد و برخی از مجموعه های روایی
  20. ارتباط ایران و هند داد و گرفتهای فرهنگی پس از جدایی از یکدیگر
  21. گروه های دینی دیگر در عصر ساسانی یهودیان، مسیحیان، بودائیان
  22. سازمان های آموزشی و فرهنگی مانند دانشگاه جندیشاپور و تأثیر آنها در روشنگری مردم
  23. معاد و پایان جهان به عنوان دو اصل مهم اعتقادی
  24. ثواب، گناه، پاداش و پادافراه در دوره ساسانی و سنای اعتقادی و دینی آنها
  25. متن های مربوط به زندگی پس از مرگ
  26. بررسی و طبقه بندی مطالب مذکور در متون اخلاقی و مدوری فارسی میانه
  27. و ...

4/2. سده های آغازین دوره اسلامی

  1. حکمت خسروانی ویژگی های آن با تکیه بر متن ها
  2. ظهور و بروز برداشت های نو در دین زرتشتی دادوگرفتهای دین زرتشتی با اسلام
  3. اعتقادات جامعه بسته زرتشتی در دوره اسلامی
  4. نفوذ افکار فلسفی ایران باستان در فرقه های اسلامی
  5. سیر و سلوک عارفانه و صوفیانه و ارتباط های آن با آیین های ایران باستانی
  6. مجوس جایگاه آنان درکلام الهی
  7. زرتشت در متن های اسلامی
  8.  مهاجرت زرتشتیان، تغییرات اعتقادی در گروه های مهاجر
  9. بحث و بررسی متن های کلامی پهلوی مانند شکندگمانیک وزار و برخی پرسش های دادستان دینی
  10. ظهور اسلام و مناسبات گاتها و اوستا
  11. و ...

 

3- تاریخ فلسفه در یونان باستان

1/3. تاریخ یونان باستان و اوضاع سیاسی و فرهنگی

2/3. تاریخ علوم در یونان باستان

3/3. تاریخ هنر در یونان باستان

4/3. ادیان و اسطوره های یونان باستان

     الف. دین مدنی (همر و هزیود)

     ب. ادیان اسرار آمیز (ارفئوسی و فیثاغورثی)

5/3. اسطوره و فلسفه

6/3. تأثیر حکمت ایرانی بر فرهنگ و فلسفه یونان باستان

7/3. تأثیر اندیشه فلسفی حوزه مدیترانه بر فرهنگ و فلسفه یونان باستان

8/3. متفکران قبل از سقراط (رابطه با ایران و فلسفه اشراق)

الف. تالس

ب. آنکسیمندرس

ج. کسنوفانس

د. دموکلیتوس

ه. امپدکلس

و. پارمنیدس

ز. هراکلیتوس

ح. فیثاغورث

ط. آناکساگوراس

9/3. سقراط

10/3. افلاطون

الف. افلاطون و حکمت ماقبل سقراطی

ب. افلاطون و سوفسطائیان

ج. افلاطون در حکمت و فلسفه اسلامی

د. سیاست و تربیت در نظر افلاطون

ه. جهان شناسی افلاطون

11/3. افلاطونیان

الف. افلاطونیان متقدم

ب. افلاطونیان میانه

ج. افلاطونیان متأخر

12/3. ارسطو (شخصیت و افکار، رابطه با فیلیپ و اسکندر، ...)

13/3. مشائیان:

الف. مدرسه لوکیوم

تئوفراستوس

ج. اودموس رودسی، استراتون، آندرونیکوس

 

4- تاریخ فلسفه در امپراطوری های یونانی و رومی (عصر یونانی مآبی)

1/4. کلبیون

2/4. رواقیون

الف. رواقیون متقدم

ب. رواقیون میانه

ج. رواقیون متأخر

3/4. فلسفه، علوم طبیعی و ریاضی در عصر یونانی مآبی (یونان، حوزه مدیترانه، ایران و ...)

4/4. ادیان باطنی و شرقی

الف. مذهب اورفئوسی

ب. مذهب میترایی (مهرپرستی)

ج. مذهب گنوسیسی (غنوصی)

د. سروش های کلدانی

ه. مغان هلنی

5/4. نو افلاطونیان

الف. اسکندریه

رابطه ایران با روم

ج. افلوطین

د. فرفوریوس

ه. یامبلیخوس

و. سیریانوس

ز. پروکلوس

ح. سیمپلیکیوس

ط. داماسکیوس

6/4. تأثیر و حضور فرهنگ و حکمت ایرانی در دوره یونانی مآبی

7/4. نسبت میان فلسفه و دین در عصر یونانی مآبی

8/4. حوزه اسکندریه

9/4. اپیکوریان

10/4. شکاکیون

11/4. نوفیثاغوریان

12/4. افلاطونیان میانه

الف. پلوتارکوس

ب. گائیوس

ج. البینوس

د. اپولئوس

ه. نومنیوس

13/4. یهودیت یونانی مآب (ترجمه یونانی تورات، عرفان یهودی، فیلون)

14/4. فلسفه سیاسی و اجتماعی (سیسرون، سنکا، مارکوس اورلیوس و اپیکتتوس)

15/4. فلسفه مشائی (اسکندر افرودیسی)

5- حوزه حران و انتقال اندیشه باستان به تمدن اسلامی

1/5. مقدمه درباره انتقال علوم از یونان به روم و از روم به اسکندریه و از اسکندریه به حوزه شرق (تا بغداد).

2/5. اندیشه سریانی

الف) قرن اول و دوم و سوم و تأثیر فلسفه یونان بر مسائل لاهوتی مسیحیان سریانی

ب) انتقال مدرسه اسکندریه و انطاکیه به حرّان، رها و نصیبین

ج) از اوریجانوس تا استفانوس و تحولات در انتقال علوم

3/5. مدرسه ها و مکتب ها

  1. مدرسه اسکندریه
  2. مدرسه انطاکیه
  3. مدرسه رها
  4. مدرسه نصیبین
  5. مدرسه حرّان
  6. مدرسه جندیشاپور
  7. مدرسه بغداد
  8. اوریجانوس

4/5. فلسفه افلاطون، ارسطو، شروع نو ارسطوئیان، فلسفه نو افلاطونی

  1. حکمت اسکندرونی (215- 160)
  2. ابن دیصان (222- 154)
  3. اوریجن (254- 185)
  4. افلوطین
  5. آریوس (336- 256)
  6. نسطوریوس و نسطوریان و الوهیت عطسی و مریم
  7. یعقوبیان

5/5. امپراطور زنون و تعطیلی مدرسه رها در 489 م.

  1. زنون و بستن مدرسه رها
  2. تمایلات نسطوری در مدرسه رها
  3. پناهنده شدن مدرسان رها به ایران
  4. تأسیس مدسه نصیبین توسط مدرسان پناهنده
  5. کلیسای بیزانطی و زبان یونانی
  6. نسطوریان و گزینش زبان سریانی به عنوان زبان دینی
  7. ترجمه آثار از زبان یونانی به سریانی توسط نسطوریان
  8. نقش نسطوریان در انتقال علوم (فلسفه ارسطو و  افلاطونیان جدید) به اسلام، ایران و هند
  9. توافق دادن دین فلسفه توسط نسطوریان

6/6. مدرسه حرّان

  1. تأسیس مدرسه حرّان پس از مدرسه رها
  2. حرّان و یونانیان
  3. حرّان و صابئیین
  4. حرّان و فلسفه نو افلاطونی
  5. تبدیل حرّان به مرکز مهم علمی و اقتصادی پس از تسلط مسلمانان
  6. حرّان و مکتب نو فیثاغوری
  7. حرّان و حکمت صوفیانه و هرمس
  8. نقش حرّان در جنبش فکری حوزه اسلامی
  9. حرّان و ترجمه آثار یونانی به عربی

7/5. ترجمه های سریانی

  1. عدم ضرورت ترجمه در دوره اول و تسلط سریانیان به زبان یونانی
  2. نفوذ ایرانیان در سرزمین های سریانی و کاهش تأثیر و نفوذ یونانیان
  3. سه مرحله در ترجمه متون فلسفی یونان به زبان سریانی

الف) مرحله اول: سده های چهارم و پنجم

ب) مرحله دوم: سده ششم تا ابتدای تسلط اسلام بر حوزه سریانی

ج) مرحله سوم:

أ ) سریانی بدون تأثیر اسلام

ب) سریانی پس از تأثیر اسلام

8/5. ترجمه در عصر امویان

  1. عصر خالدبن یزید حاکم مصردر عهد اموی و ترجمه کتب یونانی و قبطی در طب و کیمیا توسط علمای اسکندرانی
  2. عصر عمربن عبدالعزیز و ترجمه کتب طب از یونانی و سریانی به عربی

9/5. ترجمه در عصر عباسی

  1. ترجمه در عصر ابوجعفر منصور و نهضت حقیقی
  2. مرکزیت علمی بغداد به جای اسکندریه و آتن
  3. مأمون و بیت الحکمه در 217
  4. ریاست یوحنا بن ماسویه بر بیت الحکمه و اعزام گروهی به ایران و قسطنطنیه و هند
  5. ترجمه در آغاز به زبان سریانی بود اما در دوره بعد (حنین بن اسحق) به عربی شد.
  6. حنین بن اسحق و ترجمه به عربی و آگاهی او بر زبان سریانی، یونانی و فارسی و عربی و مطابقه ترجمه با اصل یونانی
  7. نقش مهم اسحق بن حنین و اوج دوره ترجمه به عربی از یونانی
  8. تصحیح و ترجمه آثار ارسطو توسط اسحق بن حنین و تکیه ابن رشد بر او
  9. مترجمان پس از اسحق:

10/5. کتب ترجمه شده

11/5. دوره ابو بشر، یوحنا، فارابی و یحیی بن عدی

تاریخ:
مؤلف: ایران‌‌تز تدبیرساز
بازدید: 311
مطالب مرتبط با معرفی رشته فلسفه

مقالات مرتبط


برچسب‌ها

ثبت سفارش آنلاین یا تلفنی
مراجعه حضوری شنبه تا پنجشنبه: 9:00 الی 18:00 با هماهنگی قبلی
02140220450
09129676021
 Telegram_logo
تلگرام
واتس‌اپ
ایتا
ایمیل
فرم
آدرس

فرم ثبت سفارش

چنانچه نیاز به خدماتی از سمت ما دارید می‌توانید با استفاده از فرم زیر به صورت آنلاین ثبت درخواست کنید. درخواست شما به طور اتوماتیک در صف بررسی قرار گرفته و حتما پیگیری خواهد شد.

گزارش خطا: چنانچه در ثبت فرم و یا مسائل فنی سایت سؤالی دارید می‌توانید با بخش فنی تماس بگیرید. 09015581885
بازخورد کاربران در مورد معرفی رشته فلسفه

امتیاز به این مطلب

Stars

اشتراک گذاری

اینستاگرام 1
اینستاگرام 2