علوم قرآنی و حدیث یکی از گرایشهای رشته الهیات و معارف اسلامی است که به بررسی و تفسیر قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) میپردازد. این گرایش در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه میشود.
در مقطع کارشناسی، دانشجویان دروس زیر را میگذرانند:
تفسیر قرآن کریم
علوم قرآنی
حدیث شناسی
فقه و اصول فقه
تاریخ اسلام
کلام اسلامی
فلسفه اسلامی
زبان عربی
در مقطع کارشناسی ارشد، گرایشهای مختلفی در رشته علوم قرآنی و حدیث وجود دارد، از جمله:
تفسیر قرآن کریم
علوم قرآنی
حدیث شناسی
تاریخ اسلام
کلام اسلامی
فلسفه اسلامی
فارغ التحصیلان گرایش علوم قرآنی و حدیث میتوانند در مشاغل زیر فعالیت کنند:
تدریس در دانشگاهها و مراکز آموزشی
پژوهش در زمینه علوم قرآنی و حدیث
فعالیت در مراکز فرهنگی و دینی
ترجمه متون دینی
مشاوره دینی
1. بررسی تطبیقی آیات قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) در مورد یک موضوع خاص:
مثال: بررسی تطبیقی آیات قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) در مورد "عدالت اجتماعی"
2. تفسیر موضوعی قرآن کریم با استفاده از روشهای نوین تفسیری:
مثال: تفسیر موضوعی قرآن کریم با استفاده از روش "تحلیل گفتمان" در مورد "مسئله زن"
3. بررسی و نقد آراء مفسران در مورد یک آیه یا سوره خاص:
مثال: بررسی و نقد آراء مفسران در مورد آیه "وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَّكَ وَلِقَوْمِكَ ۖ سَتُسْأَلُونَ عَنْهُ" (سوره زخرف، آیه 44)
4. بررسی و تحلیل حدیثی با استفاده از علم رجال و درایه:
مثال: بررسی و تحلیل حدیث "ثَقَلَانِ أَكْثَرُ مَا أَخْرَجَ النَّاسَ مِنَ الْإِیمَانِ" با استفاده از علم رجال و درایه
5. بررسی تطبیقی قرآن کریم و متون دینی سایر ادیان:
مثال: بررسی تطبیقی قرآن کریم و تورات در مورد "داستان خلقت انسان"
6. کاربرد مفاهیم و آموزههای قرآن کریم در حل مسائل و مشکلات جامعه:
مثال: کاربرد مفاهیم و آموزههای قرآن کریم در حل "مسئله اعتیاد"
7. بررسی و نقد شبهات و خرافات رایج در مورد قرآن کریم و احادیث معصومین (ع):
مثال: بررسی و نقد شبهه "تحریف قرآن کریم"
8. ترجمه و شرح متون قرآنی و حدیثی به زبانهای مختلف:
مثال: ترجمه و شرح نهج البلاغه به زبان انگلیسی
9. بررسی و تحلیل ابعاد هنری و ادبی قرآن کریم:
مثال: بررسی و تحلیل ابعاد هنری و ادبی سوره الرحمن
10. بررسی و تحلیل تاریخ تفسیر و حدیث:
مثال: بررسی و تحلیل تاریخ تفسیر قرآن کریم در ایران
نکاتی برای انتخاب موضوع:
موضوع باید جدید و بکر باشد.
موضوع باید با علایق و تخصص شما مرتبط باشد.
موضوع باید به لحاظ علمی و پژوهشی قابل بررسی باشد.
منابع و اطلاعات کافی برای انجام تحقیق در مورد موضوع وجود داشته باشد.
کتابها و مقالات مرتبط با گرایش علوم قرآنی و حدیث:
کتاب "روش تحقیق در علوم قرآنی و حدیث" نوشته محمدهادی معرفت
کتاب "مباحثی در علوم قرآنی" نوشته سیدمحمود هاشمی شاهرودی
مقاله "بررسی موضوعات جدید در علوم قرآنی و حدیث" نوشته محمدعلی رضایی اصفهانی
همایشها و کنفرانسهای مرتبط با گرایش علوم قرآنی و حدیث:
همایش ملی قرآن کریم و علوم و معارف قرآنی
کنفرانس بینالمللی علوم حدیث
برخی از بهترین مجلات علمی پژوهشی ایرانی گرایش علوم قرآنی و حدیث عبارتند از:
1. مجله علوم حدیث:
نوع انتشار: دو فصلنامه
حوزه تخصصی: علوم حدیث
ناشر: دانشگاه علوم اسلامی رضوی
رتبه علمی: الف (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
2. مجله پژوهش های قرآنی:
نوع انتشار: دو فصلنامه
حوزه تخصصی: علوم قرآنی
ناشر: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران
رتبه علمی: الف (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
3. مجله بین المللی قرآن پژوهی:
نوع انتشار: فصلنامه
حوزه تخصصی: علوم قرآنی
ناشر: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
رتبه علمی: الف (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
4. مجله معرفت فلسفی:
نوع انتشار: دو فصلنامه
حوزه تخصصی: فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، عرفان اسلامی، علوم قرآنی و حدیث
ناشر: دانشگاه معارف اسلامی قم
رتبه علمی: الف (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
5. مجله مطالعات قرآنی:
نوع انتشار: فصلنامه
حوزه تخصصی: علوم قرآنی
ناشر: دانشگاه تهران
رتبه علمی: ب (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
6. مجله نامه مفید:
نوع انتشار: فصلنامه
حوزه تخصصی: علوم اسلامی، فلسفه، کلام، عرفان، تاریخ اسلام، علوم قرآنی و حدیث
ناشر: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
رتبه علمی: ب (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
7. مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی:
نوع انتشار: فصلنامه
حوزه تخصصی: فقه و مبانی حقوق اسلامی، علوم قرآنی و حدیث
ناشر: دانشگاه مفید
رتبه علمی: ب (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
8. مجله علوم و معارف قرآن کریم:
نوع انتشار: فصلنامه
حوزه تخصصی: علوم قرآنی
ناشر: دانشگاه قرآن و حدیث
رتبه علمی: ب (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
9. مجله اندیشه دینی:
نوع انتشار: فصلنامه
حوزه تخصصی: فلسفه دین، کلام اسلامی، علوم قرآنی و حدیث
ناشر: موسسه بوستان کتاب قم
رتبه علمی: ب (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
10. مجله پژوهش های ادیانی:
نوع انتشار: فصلنامه
حوزه تخصصی: ادیان و عرفان، علوم قرآنی و حدیث
ناشر: دانشگاه ادیان و مذاهب قم
رتبه علمی: ب (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
مزایای ادامه تحصیل در گرایش علوم قرآنی و حدیث:
افزایش دانش و آگاهی دینی: با ادامه تحصیل در این گرایش، میتوانید دانش و آگاهی خود را در زمینه علوم قرآنی و حدیث به طور عمیقتر و تخصصیتر ارتقا دهید.
کسب مهارتهای تفسیری و تحلیلی: با مطالعه و بررسی متون قرآنی و حدیثی، مهارتهای تفسیری و تحلیلی شما تقویت خواهد شد.
توانایی پاسخگویی به شبهات دینی: با تسلط بر علوم قرآنی و حدیث، میتوانید به شبهات دینی موجود در جامعه پاسخ داده و در ترویج معارف دینی نقشآفرینی کنید.
آمادگی برای تدریس و پژوهش: با ادامه تحصیل در این گرایش، میتوانید برای تدریس در دانشگاهها و مراکز آموزشی و همچنین انجام تحقیقات علمی در زمینه علوم قرآنی و حدیث آماده شوید.
مزایای گرایش علوم قرآنی و حدیث در بازار کار:
تدریس در دانشگاهها و مراکز آموزشی: فارغالتحصیلان این گرایش میتوانند در دانشگاهها و مراکز آموزشی در مقاطع مختلف به تدریس دروس علوم قرآنی و حدیث بپردازند.
فعالیت در مراکز فرهنگی و دینی: فارغالتحصیلان این گرایش میتوانند در مراکز فرهنگی و دینی مانند مساجد، حسینیهها و دارالقرآنها به فعالیتهای تبلیغی و ترویجی بپردازند.
ترجمه متون دینی: فارغالتحصیلان این گرایش میتوانند با تسلط به زبان عربی و فارسی، به ترجمه متون دینی از عربی به فارسی و بالعکس بپردازند.
مشاوره دینی: فارغالتحصیلان این گرایش میتوانند با کسب تخصص لازم، به عنوان مشاور دینی در مراکز مختلف فعالیت کنند.
پژوهش در زمینه علوم قرآنی و حدیث: فارغالتحصیلان این گرایش میتوانند در مراکز پژوهشی و دانشگاهها به انجام تحقیقات علمی در زمینه علوم قرآنی و حدیث بپردازند.
البته لازم به ذکر است که بازار کار برای این گرایش مانند سایر رشتههای علوم انسانی، با چالشهایی مانند اشباع و رقابت بالا مواجه است.
با این وجود، فارغالتحصیلان با انگیزه و خلاق میتوانند با کسب مهارتهای لازم و ایجاد تمایز برای خود، در این زمینه شغل مناسب پیدا کنند.
در نهایت، انتخاب گرایش علوم قرآنی و حدیث برای ادامه تحصیل و بازار کار، باید با توجه به علاقه، استعداد و تواناییهای فرد و همچنین با در نظر گرفتن مزایا و معایب این گرایش انجام شود.
معایب ادامه تحصیل در گرایش علوم قرآنی و حدیث:
محدودیت در انتخاب موضوع برای پایان نامه و رساله: با توجه به تخصصی بودن این گرایش، ممکن است در انتخاب موضوع برای پایان نامه و رساله با محدودیتهایی مواجه شوید.
نیاز به تسلط به زبان عربی: برای مطالعه و فهم متون قرآنی و حدیثی، نیاز به تسلط به زبان عربی دارید که میتواند برای برخی افراد چالشبرانگیز باشد.
دشواری در اثبات ارزش و اعتبار علمی این رشته: برخی افراد ممکن است ارزش و اعتبار علمی این رشته را به اندازه رشتههای دیگر مانند علوم تجربی و مهندسی ندانند.
معایب گرایش علوم قرآنی و حدیث در بازار کار:
محدودیت در فرصتهای شغلی: با توجه به تخصصی بودن این گرایش، فرصتهای شغلی برای فارغالتحصیلان آن محدودتر از سایر رشتهها است.
رقابت بالا برای شغلهای موجود: با توجه به تعداد زیاد فارغالتحصیلان این گرایش، رقابت برای شغلهای موجود بالا است.
نیاز به سابقه کار و تجربه: برای استخدام در برخی از مشاغل مرتبط با این گرایش، نیاز به سابقه کار و تجربه دارید.
پایین بودن حقوق و مزایا: در برخی از مشاغل مرتبط با این گرایش، حقوق و مزایا به اندازه سایر مشاغل
مهاجرت تحصیلی:
فارغ التحصیلان گرایش علوم قرآنی و حدیث میتوانند برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر به دانشگاههای خارج از کشور مهاجرت کنند. برخی از دانشگاههای معتبر در این زمینه عبارتند از:
دانشگاه الازهر (مصر)
دانشگاه ام القری (عربستان سعودی)
دانشگاه قطر
دانشگاه لندن (انگلستان)
دانشگاه هاروارد (آمریکا)
برای مهاجرت تحصیلی، لازم است مراحل زیر را انجام دهید:
انتخاب دانشگاه و رشته تحصیلی: با توجه به علاقه، استعداد و تواناییهای خود، دانشگاه و رشته تحصیلی مورد نظر خود را انتخاب کنید.
آمادگی برای آزمونهای ورودی: برای ورود به دانشگاههای خارجی، باید در آزمونهای ورودی مانند TOEFL یا IELTS شرکت کنید و نمره قابل قبولی کسب کنید.
تهیه مدارک لازم: مدارک تحصیلی، ریز نمرات، گواهی زبان انگلیسی، توصیه نامه و انگیزه نامه را آماده کنید.
درخواست ویزا: پس از پذیرش در دانشگاه، برای دریافت ویزای تحصیلی اقدام کنید.
مهاجرت کاری:
فارغ التحصیلان گرایش علوم قرآنی و حدیث میتوانند برای یافتن شغل در خارج از کشور اقدام کنند. برخی از مشاغلی که این افراد میتوانند در آنها فعالیت کنند عبارتند از:
تدریس در دانشگاهها و مراکز آموزشی
فعالیت در مراکز فرهنگی و دینی
ترجمه متون دینی
مشاوره دینی
پژوهش در زمینه علوم قرآنی و حدیث
مراحل چاپ مقاله در گرایش علوم قرآنی و حدیث:
1. انتخاب موضوع: موضوع مقاله خود را با توجه به علاقه، استعداد و تواناییهای خود و همچنین با در نظر گرفتن نیازهای جامعه و خلاءهای موجود در زمینه علوم قرآنی و حدیث انتخاب کنید.
2. مطالعه و تحقیق: منابع و اطلاعات لازم را در مورد موضوع مورد نظر جمع آوری و مطالعه کنید.
3. نوشتن مقاله: مقاله خود را با رعایت اصول نگارش علمی و با لحنی واضح و رسا بنویسید.
4. انتخاب مجله: مجلهای مناسب برای چاپ مقاله خود انتخاب کنید. مجلهای را انتخاب کنید که در حوزه تخصصی علوم قرآنی و حدیث فعالیت داشته باشد و از رتبه علمی و اعتبار بالایی برخوردار باشد.
5. ارسال مقاله: مقاله خود را به همراه فرمت و راهنمای نگارش مجله به آدرس ایمیل یا سامانه آنلاین مجله ارسال کنید.
6. داوری مقاله: مقاله شما توسط داوران مجله مورد بررسی قرار خواهد گرفت. داوران مقاله شما را از نظر علمی، محتوایی، نگارشی و ... ارزیابی میکنند.
7. اعلام نظر داوران: پس از داوری مقاله، نتیجه داوری به شما ابلاغ خواهد شد. در صورت پذیرش مقاله، ممکن است داوران پیشنهاداتی برای اصلاح مقاله ارائه دهند.
8. اصلاح مقاله: در صورت نیاز، مقاله خود را بر اساس پیشنهادات داوران اصلاح کنید.
9. پرداخت هزینه چاپ: پس از پذیرش نهایی مقاله، لازم است هزینه چاپ مقاله را به مجله پرداخت کنید.
10. چاپ مقاله: مقاله شما در مجله مورد نظر چاپ خواهد شد.
نکاتی برای چاپ مقاله:
اصول نگارش علمی را رعایت کنید: مقاله خود را با رعایت اصول نگارش علمی مانند APA یا MLA بنویسید.
از منابع معتبر استفاده کنید: در نگارش مقاله خود از منابع معتبر و علمی استفاده کنید.
مقاله خود را به طور کامل و دقیق ویراستاری کنید: قبل از ارسال مقاله، آن را به طور کامل و دقیق ویراستاری کنید تا از نظر نگارشی و املایی هیچ گونه غلطی نداشته باشد.
با صبر و حوصله منتظر نتیجه داوری بمانید: داوری مقاله ممکن است چندین ماه طول بکشد.
در صورت رد شدن مقاله، ناامید نشوید: در صورت رد شدن مقاله، دلایل رد شدن را به دقت بررسی کنید و در صورت نیاز، مقاله خود را اصلاح و به مجله دیگری ارسال کنید.