اهداف در پروپزال و پژوهش[1]
یکی از تیترهای اصلی در پروپزال، بخش اهداف است. در واقع، مخاطب با مطالعه هدف یا اهداف در پروپزال،
می‌تواند متوجه منظورتحقیق و آنچه محقق به دنبال آن هست، می‌شود. در واقع اهداف باید به گونه‌ای تدوین شوند تا این قابلیت را داشته باشند و بتوانند هر مخاطب را متوجه منظور اصلی تحقیق کنند. اهمیت دیگر اهداف در پروپزال، این است که موارد دیگری مانند : فرضیات و سوالات نیز مطابقت با اهداف دارند و باید به شکل ویژه خود، اهداف را بیان کنند.
هدف آن چیزی است که دوست داریم به آن برسیم، هدف آن چیزی است که برای آن تلاش می‌کنیم اهداف نقاط مطلوبی است که در آینده که قصد دارید به آن دست یابد. با تعیین اهداف مسیر حرکت و مراحل کار برای تیم پژوهش معنی پیدا می‌نماید. اگر اهداف پژوهش دقیق بیان نشود، امکان تشخیص انحراف و ارزیابی پیشرفت پژوهش وجود نخواهد داشت.
اهداف پژوهش به چهار دسته یعنی هدف آرمانی هدف کلی، یا اصلی هدف اختصاصی یا اهداف ویژه و هدف کاربردی تقسیم می‌شوند.
هدف آرمانی[2]
به منظور نشان دادن اهمیت پژوهش و اینکه غایت و هدف نهایی شما چیست؟ این هدف انتخاب و تعیین می‌شود؛ تحقیق این هدف در بازه زمانی پژوهش نبوده و آرزوی شما را از انجام پژوهش ترسیم می‌نماید.
چیزی که باید به عنوان هدف آرمانی مطرح شود که در صورت به کارگیری نتایج پژوهش در شرایط واقعی اتفاق مثبتی را در جامعه پژوهشی شما رقم خواهد زد. استفاده از عبارت‌هایی نظیر «فراهم ساختن مبنایی برای ...، ایجاد چهار چوبی برای...، شکل گیری زمینه‌ای برای... در تدوین هدف آرمانی کمک کننده خواهند بود.
هدف کلی یا اصلی[3]
هدف کلی مملوس‌تر و شفاف تر از هدف آرمانی بوده و در بازه زمانی پژوهش، باید قابل دستیابی باشد هدف کلی در پاسخ به این سوال که «هدف شما از انجام این پژوهش چیست» تعیین می‌شود این هدف به سوال اصلی پژوهش و اینکه به طور کلی پژوهش چه چیزی را به دست خواهد آورد، به طور معمول در هر پژوهش تنها با یک هدف کلی روبه‌رو هستیم. اگر پژوهشی بیش از یک هدف کلی داشته باشد، معنی آن این است که انجام چند پژوهش هم زمان شده است
اهداف اختصاصی یا فرعی[4]
اهداف ویژه عینی و مملوس بوده و امکان سنجش و اندازه‌گیری آن برای پژوهشگر میسر است. این اهداف گام‌های جزیی و اجرایی هستند که در نهایت تحقیق هدف کلی را تعقیب می‌نمایند. این اهداف معمولا غیر قابل تفسیر بوده و فرض بر این است که برداشت واحدی آن‌ها صورت می‌پذیرد.
با وجود اینکه در هر پژوهش شاهد درج یک هدف اصلی هستیم، ولی تعداد اهداف ویژه معمولا بیش از یک مورد است. توجه داشته باشید که تحقق اهداف ویژه باید به تحقق هدف اصلی بیانجامد.
هدف کاربردی[5]
به طور کلی هدف کاربردی مملوس‌تر از سایر اهداف بوده و برای سازمان‌هایی که از طرح‌های پژوهشی حمایت می‌نمایند، جذابیت بیشتری دارد نحوه نگارش این هدف مشابه هدف اصلی بوده با این تفاوت که در اینجا به زمینه کاربردی نتایج طرح تأکید می‌شود و افکار به کار رفته در آن عینی‌تر است.
در این بخش محدودیتی برای تعداد اهداف وجود نداشته ولی دقت شود که از پرداختن به موارد سطحی و بدیهی اجتناب گردد.
ارتباط اهداف، سوالات و فرضیات پروپزال :
یک مورد و نکته مهم دیگر در تدوین آیتم‌های اصلی پروپزال این است که در تحقیقات مختلف می‌بایست آیتم‌های اهداف و سوالات و فرضیات یکپارچه با تعداد یکسان و کلمات کلیدی یکسان باشند. در واقع پس از تدوین هدف فرعی، با سوالی نمودن این هدف، سوال و پرسش مربوط به هدف مذکور نگاشته می‌شود و با خبری نمودن این هدف، به فرضیه مربوطه می‌رسیم. برای روشن‌تر شدن موضوع مثال زیر را ببینید :
فرض کنید در رشته مدیریت مالی عنوان تحقیق هست : نقش سرمایه فکری در عملکرد شرکت‌ها.
برای تدوین اهداف تحقیق، ارتباط متغیرهای اصلی بعنوان هدف کلی تعریف می‌شود. برای تدوین اهداف جزئی و یا اهداف فرعی، شاخص‌ها یا اجزای متغیرهای اصلی را شناسایی کرده و ارتباط زوجی و دو به دوی هر یک را بعنوان یک هدف تعریف می‌کنیم. در مورد موضوع فوق الذکر، می‌دانیم که سرمایه فکری به سه جزء : سرمایه انسانی ، سرمایه ارتباطی ، سرمایه نوآوری؛ تقسیم‌بندی می‌شود و متغیر وابسته تحقیق یا عملکرد هم زیرگروهی ندارد. لذا تحقیق ما یک هدف کلی و 3 هدف جزیی خواهد داشت. اهداف جزئی ارتباط زیرشاخص‌های متغیر مستقل با متغیر وابسته است یعنی :
- هدف جزئی 1 : تعیین نقش سرمایه انسانی در عملکرد شرکت‌ها
- هدف جزئی 2 : تعیین نقش سرمایه ارتباطی در عملکرد شرکت‌ها
- هدف جزئی 3 : تعیین نقش سرمایه نوآوری در عملکرد شرکت‌ها
با مشخص شدن اهداف جزئی یا فرعی، فرضیات فرعی نیز مشخص می‌شوند که در مورد تحقیق فوق عبارتند از :
- فرضیه جزئی 1 : بین سرمایه انسانی و عملکرد شرکت‌ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
- فرضیه جزئی 2 : بین سرمایه ارتباطی و عملکرد شرکت‌ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
- فرضیه جزئی 3 : بین سرمایه نوآوری و عملکرد شرکت‌ها ارتباط معنی داری وجود دارد.
و در نهایت با سوالی نمودن آیتم‌های فوق به سوالات فرعی تحقیق می‌رسیم :
- سوال جزئی 1 : آیا بین سرمایه انسانی و عملکرد شرکت‌ها ارتباط معنی داری وجود دارد؟
- سوال جزئی 2 : آیا بین سرمایه ارتباطی و عملکرد شرکت‌ها ارتباط معنی داری وجود دارد؟
- سوال جزئی 3 : آیا بین سرمایه نوآوری و عملکرد شرکت‌ها ارتباط معنی داری وجود دارد؟