معرفی رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی
یکی از گرایش های رشته الهیات و معارف اسلامی، رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی است. البته گرایش های مختلفه فلسفه مانند فلسفه هنر، منطق، فلسفه تطبیقی، خلاق و فلسفه، در رشته اصلی فلسفه ارائه و تدریس می شود. در رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، بصورت انحصاری فلسفه اسلامی مطالعه می شود. در رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، آراء، نظرات، تئوری ها و مبانی فلسفی اندیشمندان اسلامی، پیامبر اسلام و بزرگان و ائمه اسلام بررسی و تحلیل میشوند.
در واقع در رشته فلسفه و حکمت اسلامی، پاسخ پرسش های فلسفی و بنیادین بشر نظیر فلسفه خلقت، وجود، هستی و عدم، سرنوشت پس از مرگ، خدا و فلسفه خلقت و دیگر پرسش ها از نگاه و نظر اسلام و فلاسفه مشهور اسلامی مانند ملاصدرا، میرداماد داده می شود. هدف از رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، پرورش صاحبنظران و اندیشمندانی است که به پژوهش های جدید در حوزه کلام و فلسفه بپردازند و با ارائه پاسخ های دقیق و منطقی به پرسش ها، اصالت دین اسلام و پایه قوی آن را تصدیق کنند. برخی از سرتیترها و مباحث رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی عبارتست از : حکمت متعالیه (شواهد الربوبیه)، حکمت مشاء (اشارات)، حکمت اشراق، منطق قدیم، منطق جدید، تاریخ فلسفه اسلامی، تاریخ فلسفه غرب، فلسفه تطبیقی، عرفان اسلامی .
فلسفه اسلامی به زیر شاخه های دیگری تقسیم می شود که فلسفه طبیعی یکی از آنهاست. مشهورترین دانشمندان و فلاسفه در شاخه فلسفه طبیعی عبارتند از : محمد بن زکریای رازی، ابوریحان بیرونی، خوارزمی، اخوانالصفا، شاهمردان رازی، ابن هیثم، ابن ریوندی. فلسفه مشاء از دیگر شاخه های فلسفی است که مشهورترین دانشمندان و فلاسفه در شاخه فلسفه مشاء عبارتند از : یعقوب بن اسحاق کندی، فارابی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی، ابن رشد، ابوالحسن عامری، ابن مسکویه، ابن فاتک، ابن هندو، ابوالبرکات. فلسفه اشراق از دیگر شاخه های فلسفی است که شهاب الدین یحی سهروردی معروف به شیخ اشراق یا شیخ شهید، بارزترین اندیشمند این حوزه است. حکمت متعالیه یا فلسفه اصالت وجود، شاخه دیگر فلسفه اسلامی است که مشهورترین اندیشمندان این شاخه عبارتند از : محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا، صدرالمتألهین.
در نهایت اندیشمندان فلسفه اسلامی معاصر عبارتند از : علامه طباطبایی، سید روح الله خمینی، علامه حسن زاده آملی، عبدالله جوادی آملی، مرتضی مطهری، غلامحسین ابراهیمی دینانی، محمدتقی جعفری، احمد فردید، رضا داوری اردکانی، سید جلال الدین آشتیانی، غلامرضا اعوانی، مصطفی ملکیان، نصرالله پورجوادی، مهدی حائری یزدی، شرف الدین خراسانی، حمید وحید دستجردی، عبدالکریم سروش، داریوش شایگان، پرویز ضیاء شهابی، فتح الله مجتبایی، سید جلالالدین مجتبوی، محمد مجتهد شبستری، محمدتقی مصباح یزدی، سید حسین نصر، داود صمدی آملی.
همچنین مشهورترین محققین مستشرق فلسفه اسلامی هم هانری کربن و لویی ماسینیون هستند.
در جدول زیر مشخصات برخی از مجلات معتبر جهانی (isi jcr) در رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی آورده شده است :
Full Journal Title
|
Total Cites
|
Journal Impact Factor
|
Eigenfactor Score
|
PHILOSOPHY OF SCIENCE
|
3,386
|
1.217
|
0.002340
|
STUDIES IN HISTORY AND PHILOSOPHY OF SCIENCE
|
968
|
1.183
|
0.001420
|
RADICAL PHILOSOPHY
|
350
|
0.895
|
0.000800
|
INQUIRY-AN INTERDISCIPLINARY JOURNAL OF PHILOSOPHY
|
818
|
0.827
|
0.000830
|
Philosophy - Islamic thought & science
|
|
|
|
An Islamic Philosophical Reflection
|
|
|
|
Journal of Philosophical
|
|
|
|
همچنین در جدول زیر مشخصات تعدادی از مشهورترین مجلات فارسی و داخلی فلسفه، کلام و حکمت اسلامی ارائه شده است :
نام مجله
|
وابسته به
|
آموزه های فلسفه اسلامی
|
دانشگاه جامع علوم انسانی رضوی
|
پژوهشنامه فلسفه دین
|
دانشگاه امام صادق
|
پژوهشنامه کلام
|
جامعه المصطفی العالمیه
|
پژوهشهای اعتقادی کلامی
|
دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
|
پژوهشهای فلسفی
|
دانشگاه تبریز
|
پژوهشهای فلسفی- کلامی
|
دانشگاه قم
|
جستارهای فلسفه دین
|
انجمن علمی فلسفه دین ایران
|
حكمت سینوی
|
دانشگاه امام صادق
|
حكمت صدرایی
|
دانشگاه پیام نور
|
حكمت و فلسفه
|
دانشگاه علامه طباطبایی
|
خردنامه صدرا
|
بنیاد حكمت اسلامی صدرا
|
فلسفه دین
|
پردیس قم دانشگاه تهران
|
فلسفه و کلام
|
دانشگاه فردوسی مشهد
|
فلسفه و کلام اسلامی
|
دانشگاه تهران
|
معرفت فلسفی
|
موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
|
معرفت کلامی
|
موسسه آموزشی امام خمینی
|
برخی از حوزهها و کلمات کلیدی و سرتیترهای پژوهشی در رشته فلسفه و حکمت اسلامی عبارتند از :
آثار فرانسویان
آزادی
آغازین
آقاعلی مدرس طهرانی
آلودگیهای اخلاقی
آموزششناسی
آگوستین
آیات تشبیهی
أمّالکتاب
ابصار
ابن سینا
ابن قبه رازی
ابن میمون
ابنرشد
ابنسینا
ابنابیجمهور احسایی
ابنتیمیه
ابهری
ابوالبرکات بغدادی
ابوالحسن جلوه
اثیرالدین
اثیرالدین ابهری
اجتهاد
اجزاء زمانی
اجسام مادی
احساسگرایی سطحی
اخباریان
اختیار
اخلاق فضیلت محور
ادراک
ادراکات اعتباری
ادراکات باطنی (عقلی)
ادراکات فراحسی
اراده
ارادۀ الهی
ارادۀ مؤثر
ارزش معرفتی
ارزشمدارانه
ارزشهای اخلاقی
ارزیابی اخلاقی
ارسطو
استراوسون
استعاره
استعارۀ مفهومی
استعمال لفظ
استقرا
استلزام تابع ارزشی
استنباط
استنتاجگرایی
اسکندر
اشارت و تنبیهات
اشراق
اصالت
اصالت ماهیت
اصالت نور
اصالت وجود
اصل امتناع تناقض
اصل بارکن
اصل بوریدان
اصل جانشینی
اصل عدم قطعیت
اصل مکملیت
اصول فقه
اضطراب
اطمینان
اعتباریات
اعتباریت
اعتباریت وجود
اعتمادگرایی
اعتمادگروی
افضلالدین مرقی
افلاطون
الاهیّات بالمعنیالاعم
الاهیّات سلبی
البَهجة
التفات ذهنی
الرساله الزاهره
الم
المسائل
المُهجة
الهیات تاریخی
الهیات جدید
الگوی تلفیقی
الیناسیون
امامیه
امر بین امرین
انبساط
انتزاع
انتزاع مفهوم
اندیشه
اندیشه (عقل)
انسان
انسانشناسی
انقباض
اوسیا
اوصاف
اوپنهایمر
ایجاد
ایساغوجی
ایمان
ایمان اخلاقی
ایمان به خدا
باطن و ظاهر
باور اخلاقی
باور به فناناپذیری روح
بدا
بدویان
براهین اثبات وجود خدا
براهین خداشناسی
برهان
برهان امکان و وجوب
برهان جهانشناختی کلامی
برهان صدیقین
برهان قرینهای شر
برهان وجودی آنسلم
برونگرایی معنایی
بساطت
بسیط
بسیط الحقیقه
بلنپ
بکتی
بیان الأسرار
تأثیرگذاری
تأویل
تاریخ فلسفه
تاریخ کلام امامیه
تبعیت
تبعیت از قانون
تبیین طبیعی
تبیین علمی
تجربه
تجربه دینی
تجرّد خیال
تجرید همراه تخلیط
تجسیم
تجلّی
تجلی
تحریر الدلائل فی تقریر المسائل
تخصیص
تخلخل
تدئوس متز
تدبیر منزل
ترتب
ترکّب
ترکیب انضمامی
تسلسل
تشبیه
تشخّص
تشکیک
تشکیک خاصّی
تشکیک خاصی وجود
تشکیک وجود
تصدیق
تصدیق یقینی
تصور
تصورپذیری
تصوف
تصوف و عرفان
تصوّر معدومات
تعدّی استلزام
تعریف سهجزئی معرفت
تعقّل
تعلیقات
تغییر تدریجی
تغییر دفعی
تفاوت عشقشناسی
تفسیر فازی
تفکر خلاقانه
تفکر نقادانه
تقرب به خدا
تقرر
تقسیمبندی قضایا
تلاش
تمیّز
تنزیه
توحید
توحید افعالی
توحید صفاتی
توصیفات معیّن
تکاثف
تکامل
تکاملگروی
ثبوت الشیء
ثمانیعشرة مسئلة فی الکلام
ثوابت منطقی
جامعه
جان دیوئی
جان هیک
جان پالک
جاودانگی و جامعیت اسلام
جبر
جعل
جف جوردن
جلالالدین دوانی
جلالالدین محمد مولوی
جمله خبری
جنبشهای نوپدید معنویتگرا
جهت
جوهر
جوهر اول
جوهر ثانی
حافظه
حالات ذهنی غیرواقعنما
حالت بیناپارادایمی
حجیت
حجیت معرفتشناختی
حدوث
حدوث نفس
حرکت
حرکت توسّطی
حرکت جوهری
حرکت قطعی
حسن و قبح
حسن و قبح شرعی و عقلی
حسن و قبح عقلی
حقیقت
حقیقت انفسی
حقیقت دوگانه
حقیقت عینی
حقیقت و مجاز
حقیقیه
حمل
حمل اولی ذاتی
حمل حقیقه و رقیقه
حمل شای صناعی
حملپذیرها
حکمت اشراق
حکمت الهی
حکمت سینوی
حکمت عملی
حکمت متعالیه
حکمت مشائی
حکمت مشرقی
حکیمان مشّایی
حیات سه وجهی
حیات منزلی
حیثیات
حیثیت اطلاقیه
حیثیت تعلیلیه
حیثیت تقییدیه
خارق عادت
خدا
خداوند
خطای ادراک
خطاپذیری معرفت تجربی
خلاقیت خیال
خلفا
خلق اعمال
خواجهنصیر
خوارج
خودآگاهی
خودگروی اخلاقی
خودگروی روانشناختی
خونجی
خیال
خیالی
خیر
خیر اعلا
خیر و شرّ
دروننگری
دعاوی صدق
دلالت
دلالت التزام
دلالت تصدیقی
دلالت تصوّری
دلالت غیرمستقیم
دلالت لفظی
دلالتگر
دلیل شرطی
دور دکارتی
دونلان
دکارت
دیالکتیک
دیدگاه خدامحور
دین و اخلاق
دیویس
ذات
ذاتگرایی
ذاتی
رابطه شرطی
رابطه عطفی
راسل
رستگاری
رفاه
رنج
روانگرایی
روبرت آدامز
روش تجربی
روشنفکران معاصر
روشننگری
روششناسی کلام
رویکرد میانرشتهای
رویکردهای زبانی
رویۀ باورساز
رویۀ باورساز ناظر به ارزش
زالتا
زاگزبسکی
زبان دین
زبان دینی
زبان قرآن
زبدةالحقائق
زمان
زندگی پس از مرگ
زُنبیل
زگزبسکی
زیبایی
زیبایی حقیقی
زیباییشناسی
سؤال و جواب (پرسش و پاسخ)
ساحت ارادی
سخنگفتن از خدا
سرنوشت
سعادت
سعادت عظمی
سلفیان
سلوک عرفانی
سمانتیک
سنجشگرانهاندیشی
سنّت مسیحی
سهروردی
سوسا
سوسور
سوژهمحوری
سوینبرن
سکوت
سیر صعودی نفس
سیستان
شارحان
شاهد
شر بیوجه
شرطی خلاف واقع
شرطی لزومی جزئیه
شرور اخلاقی
شرور طبیعی
شرّ
شریعت
شناخت
شناخت ظنّی
شناختی – ارزشی
شکاکیت
شکاکیت نسبت به جهان خارج
شکل
شکل چهارم
شیء فینفسه
شیخ اشراق
صادر نخست
صدرا
صدرالمتألهین
صدق
صدور
صفات
صورت
ضرورت
ضرورت ازلی
ضرورت ذاتی
ضرورت معاد
ضرورت نبوت و امامت
ضروریّه بتّاته
طباطبایی
طبایع
طبیعت
طبیعتگروی
طبیعیات
طریقت
عارض ماهیّت
عاطفه
عالم خواب
عالم دهر
عالم ذرّ
عالم طبیعت
عالم عقل
عالم ماده
عالم مثال
عالم ملکوت
عالَم
عامترین مفهوم کلّی
عدالت
عرفان
عرفان اسلامی
عرفان و تصوف
عروض خارجی
عشق
عشق ارادی
عشق عقلی
عشق مجازی
عشقشناسی افلاطونی
عشقشناسی سینوی
عقل
عقل اول
عقل شهودی
عقل عملی
عقل نظری
عقل هیولانی
عقلگرایی
علامه طباطبایی
علم ازلی الاهی
علم اصول
علم بالفعل
علم بالقوه
علم خدا
علم پیشین خدا
علم کلام
علوم حقیقی
علوم چندتباری
علّامه طباطبایی
علی(ع)
علیت
عملگر
عملی
عهد الست (میثاق)
عکس مستوی
عکس نقیض
عکسالحمل
عیاران
عینیت
عینیت بدن اخروی و دنیوی
غایت
غایت آفرینش
غزالی
غیاثالدین منصور دشتکی
فارابی
فاضل احمد پاشا 1618
فرارویدادگی
فرضیهی شکاکانه
فرفوریوس
فرهنگ رفاه
فضیلت معرفتی
فطرت
فعل اختیاری
فعلیت
فلسفه اسلامی
فلسفه تاریخ
فلسفۀ آموزش و پرورش
فلسفۀ تحلیل زبانی
فلسفۀ تطبیقی
فلسفۀ صدرا
فلسفۀ یونانی
فیزیک
فیزیکالیسم غیرتحویلی
فیض
فیض اقدس
فیض مقدس
فیضان
قاضی سعید قمی
قاعده الواحد
قاعده بسیطه الحقیقه
قاعدۀ لطف
قانون اخلاق
قانونگذاری
قدم جزئی نفس
قرآن
قضا
قضایای ثلاث
قضایای لابتّیّه
قضیه حقیقیه
قضیه خارجیه
قضیه ذهنیه
قواعد عملگری
قوای نفس
قوس نزول و صعود
قوه
قوه اعتمادپذیر
قوّه عامله
قوّه محرّکه
قیاس
قیاس خَلف
قیاسِ از وضع
قیاسناپذیری
لانگ
لاهیجی
لذت
لذت خیالی
لذّت باطنی
لذّت حسّی ظاهری
لذّت شهودی
لذّت عقلی
لزوم و عروض
لزومی حقیقی
لزومی لفظی
لقای الهی
لوح محفوظ
لوح محو و اثبات
لیکاف
ماتریس فازی
مادّه
مادیگروی
ماهیت
ماهیت زبان
مبادی فعل
مبناگروی
متحرکبذاته
مثال های نقضی گتیه
مثل معلقه
مثنوی
مجدالدین جیلی
محرّک نامتحرّک نخستین
محصورات هشتگانه
محصورات چهارگانه
محقق خفری
مختلطات
مدخل
مدل نوکانتی
مدلسازی
مراحل
مرایا
مرتبۀ نبوی
مرگ
مرگ ارادی
مرگ اندیشی
مرگ جسم
مرگ طبیعی
مرگ نفس
مسئله شرّ
مسئله نفس و بدن
مسئولیتگرایی
مسکویه
مسیح شناسی
مشاهده (شهود)
مشاهدۀ نظاممند
مشاییان
مشترک لفظی
مشتق
مشکّک
مصطفی خمینی
مصلحت
مطالعات میانرشته ای
معاد جسمانی
معاد روحانی
معتزله
معتزلیان شیعه شده
معرفت تأملی
معرفت تصدیقی
معرفت تصوری
معرفت حیوانی
معرفت شناسی
معرفت شناسی اشراقی
معرفتشناسی
معرفتشناسی تحلیلی
معرفتشناسی فضیلت
معقول ثانی
معناداری
معناداری زندگی
معناشناسی
معنای زندگی
معنای موضوع له
معیار اعتبار برهان
معیار گزارهای بودن
معیت
مغالطة ترکیب
مغالطه
مفهوم
مقایسۀ میانفرهنگی
مقولات
ملاصدرا
ملّاصدرا
ملکه
منابع معرفت
منطق
منطق آزاد
منطق ابهری
منطق تطبیقی
منطق تفسیر
منطق جدید
منطق ربط
منطق سینوی
منطق فازی
منطق قدیم
منطق مرتبۀ اول
منطق مرتبۀ دوم
منطق موجها
منطق وجهی
منطق کلاسیک
منطق گزارهای
منطوق
مهجوریت
مواد ثلاث
موجهات
موجود
موجودیت
موجَبیت
موقعیت های مرزی
مولانا
مولوی
مُثُل
مکتب تفکیک
میانیاندیشی
میرزا مهدی اصفهانی
نامتناهی
نامگرایی
نبوت
نسبیگرایی
نطق درونی
نفوس انسانی
هابرماس
هرمنوتیک
هیوم
وجود منبسط
وحی
ویلیام کریگ
پاتنم
پارادوکس دروغگو
پارادوکس علم به جوهر
پاننبرگ
پایستاری
پدیدار
پذیرش رنج
پراگماتیک
پرورش روح
پستمدرنیسم
پل هورویچ
پلنتینگا
پلورالیسم دینی
پوچگرایی
چرایی و چیستی عشق
چکیده های انگلیسی
کاربردشناسی
کاربست عملی تجربه
کارکرد
کانت
کانتور
کتاب مکنون
کثرت
کثرت عددی
کثرت عقلی
کثرت گرایی روش شناختی
کثرتگرایی
کثیر
کرم خداوند
کسب
کلام اشعری
کلام شیعه
کلام شیعی
کلّیات خمس
کلی
کلی جوهر
کمال
کوچکترین جزء طبیعی
کیفیات اولیه
کیفیات ثانویه
گادامر
گذر زمان
گریزناپذیری
گزاره
گزاره های کلامی
گزارههای اخلاقی
گزارههای قانونوار
گزارهگرایی غیرواقعنما
گزارهگرایی واقعنما
گفتوگو (دیالوگ)
گناه
گواهی
برای اطلاع از جزییات و دریافت مشاوره رایگان می توانید با کارشناسان ایرانتز تماس بگیرید :
مشاوره رایگان 02140220450