رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی یکی از گرایشهای مقطع کارشناسی رشته علوم انسانی است. این گرایش به مطالعه مسائل بنیادی فلسفی، کلامی و عرفانی در اسلام میپردازد.
هدف:
هدف از این گرایش، تربیت دانشجویانی است که با مبانی و آموزههای فلسفی، کلامی و عرفانی اسلام آشنا شده و بتوانند در این زمینهها به پژوهش و تحقیق بپردازند.
دروس:
برخی از دروس تخصصی این گرایش عبارتند از:
تاریخ فلسفه اسلامی
منطق
کلام اسلامی
فلسفه علم
فلسفه دین
فلسفه اخلاق
فلسفه سیاست
فلسفه عرفان
تفسیر قرآن
حدیث
گرایشهای ارشد:
دانشجویان این رشته میتوانند در مقطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مختلفی از جمله:
فلسفه علم
فلسفه دین
فلسفه اخلاق
فلسفه سیاست
فلسفه عرفان
کلام اسلامی
تاریخ فلسفه اسلامی
منطق
ادامه تحصیل دهند.
بازار کار:
فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در مراکز آموزشی و پژوهشی، حوزههای علمیه، نهادهای فرهنگی و مطبوعات مشغول به کار شوند.
شرایط و ضوابط:
داوطلبان ورود به این رشته باید در آزمون سراسری کارشناسی شرکت کرده و نمره لازم را در رشته علوم انسانی کسب کنند.
مناسب چه کسانی است؟
این رشته برای افرادی مناسب است که به مطالعه مسائل فلسفی، کلامی و عرفانی علاقه دارند و ذهنی خلاق و پرسشگر دارند.
1. فلسفه علم:
بررسی تطبیقی فلسفه علم در اسلام و غرب
نسبت علم و دین در فلسفه اسلامی
نقش فلسفه علم در تبیین و نقد نظریههای علمی
تاثیر فلسفه علم بر روششناسی تحقیق در علوم اسلامی
بررسی رابطه فلسفه علم با اخلاق علم
2. فلسفه دین:
بررسی نظریههای اثبات خدا در فلسفه اسلامی
نقد و بررسی پلورالیسم دینی از دیدگاه فلسفه اسلامی
بررسی رابطه دین و عقل در فلسفه اسلامی
تبیین ماهیت ایمان در فلسفه اسلامی
بررسی نسبت دین و علم در فلسفه اسلامی
3. فلسفه اخلاق:
بررسی نظریههای اخلاقی در فلسفه اسلامی
نقد و بررسی نسبیگرایی اخلاقی از دیدگاه فلسفه اسلامی
بررسی رابطه اخلاق و حقوق در فلسفه اسلامی
تبیین مفهوم فضیلت در فلسفه اسلامی
بررسی نسبت اخلاق و سیاست در فلسفه اسلامی
4. فلسفه عرفان:
بررسی مکاتب مختلف عرفانی در اسلام
نقد و بررسی نظریه وحدت وجود از دیدگاه فلسفه اسلامی
بررسی رابطه عرفان و فلسفه در اسلام
تبیین مفهوم سلوک در عرفان اسلامی
بررسی نسبت عرفان و اخلاق در اسلام
5. کلام اسلامی:
بررسی ادله اثبات امامت در کلام شیعه
نقد و بررسی آراء مخالفان امامت در کلام شیعه
بررسی رابطه عقل و نقل در کلام اسلامی
تبیین مفهوم عدل در کلام اسلامی
بررسی نسبت کلام و فلسفه در اسلام
6. تاریخ فلسفه اسلامی:
بررسی مکاتب فلسفی مختلف در اسلام
بررسی اندیشههای فلاسفه برجسته مسلمان
تاثیر فلسفه یونان بر فلسفه اسلامی
تاثیر فلسفه اسلامی بر غرب
بررسی عوامل افول فلسفه اسلامی
7. فلسفه سیاست در اسلام:
بررسی نظریههای مختلف حکومت در اسلام
نقد و بررسی سکولاریسم از دیدگاه فلسفه اسلامی
بررسی رابطه دین و سیاست در اسلام
تبیین مفهوم ولایت فقیه در فلسفه سیاسی اسلام
بررسی نسبت فلسفه سیاست اسلامی با حقوق بشر
8. فلسفه فقه:
بررسی مبانی فلسفی فقه اسلامی
بررسی روششناسی استنباط احکام در فقه اسلامی
نقد و بررسی نظریههای مختلف در فلسفه فقه
بررسی رابطه فلسفه فقه با علوم دیگر اسلامی
تاثیر فلسفه فقه بر تحولات فقهی در تاریخ اسلام
9. فلسفه حقوق در اسلام:
بررسی مبانی فلسفی حقوق اسلامی
بررسی منابع حقوق اسلامی
نقد و بررسی نظریههای مختلف در فلسفه حقوق اسلامی
بررسی رابطه فلسفه حقوق اسلامی با حقوق بینالملل
تاثیر فلسفه حقوق اسلامی بر تحولات حقوقی در تاریخ اسلام
10. کلام جدید:
بررسی چالشهای نوپدید کلامی در دنیای امروز
نقد و بررسی مکاتب کلامی جدید
تبیین نسبت دین و علم در دنیای معاصر
بررسی رابطه دین و حقوق بشر در دنیای امروز
ارائه پاسخهای کلامی به شبهات و پرسشهای نوپدید
در اینجا به معرفی تعدادی از بهترین مجلات علمی پژوهشی ایرانی در گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی میپردازیم:
1. حکمت سینوی:
حامیان: دانشگاه امام صادق (ع)
نوع انتشار: علمی پژوهشی
زمینه تخصصی: فلسفه و کلام
2. فلسفه:
حامیان: دانشگاه تهران
نوع انتشار: علمی پژوهشی
زمینه تخصصی: فلسفه
موضوعات: فلسفه غرب، فلسفه علم، فلسفه دین، فلسفه اخلاق، فلسفه سیاست، فلسفه هنر، فلسفه زبان، فلسفه ذهن
3. پژوهش های فلسفی:
حامیان: انجمن فلسفه ایران
نوع انتشار: علمی پژوهشی
زمینه تخصصی: فلسفه
موضوعات: فلسفه غرب، فلسفه اسلامی، فلسفه علم، فلسفه دین، فلسفه اخلاق، فلسفه سیاست، فلسفه هنر، فلسفه زبان، فلسفه ذهن
4. strengths:
حامیان: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نوع انتشار: علمی پژوهشی
زمینه تخصصی: فلسفه و کلام اسلامی
موضوعات: فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، منطق، عرفان اسلامی، اخلاق اسلامی، فلسفه علم، فلسفه دین، فلسفه سیاس
5. strengths:
حامیان: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
نوع انتشار: علمی پژوهشی
زمینه تخصصی: اخلاق پزشکی
موضوعات: اخلاق پزشکی، فلسفه علم، فلسفه دین، فلسفه اخلاق، حقوق پزشکی، فقه پزشکی، روانشناسی پزشکی، جامعه شناسی پزشک
در اینجا به معرفی تعدادی از بهترین مجلات خارجی ISI و اسکوپوس در گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی میپردازیم:
1. Journal of Islamic Studies:
حامیان: دانشگاه آکسفورد
نوع انتشار: دوماهنامه
زمینه تخصصی: مطالعات اسلامی
موضوعات: تاریخ اسلام، فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، فقه اسلامی، عرفان اسلامی، هنر و معماری اسلامی، ادبیات اسلامی، علوم اجتماعی اسلام
2. Islamic Studies:
حامیان: دانشگاه کارابین
نوع انتشار: سه ماهنامه
زمینه تخصصی: مطالعات اسلامی
موضوعات: تاریخ اسلام، فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، فقه اسلامی، عرفان اسلامی، هنر و معماری اسلامی، ادبیات اسلامی، علوم اجتماعی اسلام
3. Muslim World:
حامیان: دانشگاه آریزونا
نوع انتشار: سه ماهنامه
زمینه تخصصی: مطالعات اسلامی
موضوعات: تاریخ اسلام، فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، فقه اسلامی، عرفان اسلامی، هنر و معماری اسلامی، ادبیات اسلامی، علوم اجتماعی اسلام
4. Al-Qantara:
حامیان: دانشگاه Complutense Madrid
نوع انتشار: سه ماهنامه
زمینه تخصصی: مطالعات اسلامی
موضوعات: تاریخ اسلام، فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، فقه اسلامی، عرفان اسلامی، هنر و معماری اسلامی، ادبیات اسلامی، علوم اجتماعی اسلام
5. Journal of the American Oriental Society:
حامیان: انجمن مطالعات شرقی آمریکا
نوع انتشار: سه ماهنامه
زمینه تخصصی: مطالعات شرقی
موضوعات: تاریخ، زبان، ادبیات، دین، فلسفه، هنر و باستان شناسی خاورمیان
ادامه تحصیل:
امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر: دانش آموختگان این رشته میتوانند در مقاطع بالاتر از جمله کارشناسی ارشد و دکتری در رشتههای مختلف فلسفه، کلام، عرفان، منطق، اخلاق، فلسفه علم، فلسفه دین و ... ادامه تحصیل دهند.
گسترش دیدگاه و عمق تفکر: تحصیل در این رشته به دانشجویان کمک میکند تا با دیدگاهی عمیق و تحلیلی به مسائل مختلف نگاه کنند و قدرت استدلال و تفکر انتقادی خود را ارتقا دهند.
آشنایی با مبانی اندیشه اسلامی: این رشته فرصتی را برای دانشجویان فراهم میکند تا با مبانی اندیشه اسلامی در حوزههای مختلف فلسفی، کلامی و عرفانی آشنا شوند.
کسب مهارتهای پژوهشی: دانشجویان این رشته در طول تحصیل خود با روشهای تحقیق و پژوهش آشنا شده و مهارتهای لازم برای انجام پژوهشهای علمی را کسب میکنند.
بازار کار:
تنوع شغلی: فارغ التحصیلان این رشته میتوانند در شغلهای مختلفی از جمله تدریس در دانشگاهها و مدارس، پژوهش در مراکز تحقیقاتی، مشاوره در نهادهای دولتی و غیردولتی، نویسندگی و ترجمه، و فعالیت در حوزههای فرهنگی و رسانهای مشغول به کار شوند.
نیاز به فارغ التحصیلان: با توجه به گسترش فعالیتهای آموزشی، پژوهشی و فرهنگی در حوزه دین و اندیشه اسلامی، تقاضا برای فارغ التحصیلان این رشته در حال افزایش است.
امکان کارآفرینی: فارغ التحصیلان این رشته میتوانند با استفاده از دانش و مهارتهای خود، در زمینههای مختلف فرهنگی، آموزشی و پژوهشی کارآفرینی کنند.
مهارتهای مورد نیاز بازار کار: فارغ التحصیلان این رشته مهارتهای ارزشمندی مانند تفکر انتقادی، حل مسئله، ارتباطات، و کار تیمی را دارند که در بسیاری از مشاغل مورد نیاز است.
علاوه بر موارد فوق، تحصیل در گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی میتواند فواید دیگری نیز داشته باشد، از جمله:
تقویت بنیانهای اخلاقی و اعتقادی: این رشته به دانشجویان کمک میکند تا با مبانی اخلاقی و اعتقادی دین اسلام آشنا شده و در مسیر خودسازی و تعالی معنوی گام بردارند.
ارتباط با فرهنگ و تاریخ اسلامی: تحصیل در این رشته فرصتی را برای دانشجویان فراهم میکند تا با فرهنگ و تاریخ اسلامی از نزدیک آشنا شده و در حفظ و نشر آن سهیم شوند.
ایجاد زمینه برای گفتگوی بین ادیان و فرهنگها: دانش آموختگان این رشته میتوانند با تسلط بر مبانی اندیشه اسلامی، در گفتگوی بین ادیان و فرهنگها نقش موثری ایفا کنند.
در نهایت، انتخاب گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی برای ادامه تحصیل، تصمیمی است که باید با توجه به علایق، استعدادها و اهداف فردی شما اتخاذ شود.
ادامه تحصیل:
بازار کار محدود: با وجود مزایای متعددی که برای ادامه تحصیل در این گرایش ذکر شد، باید به این نکته نیز توجه داشت که بازار کار برای فارغ التحصیلان این رشته در مقایسه با برخی از رشتههای دیگر محدودتر است.
تمرکز زیاد بر روی مباحث نظری: این گرایش بیشتر بر روی مباحث نظری و فلسفی تمرکز دارد و ممکن است برای دانشجویانی که به دنبال مباحث کاربردی و عملی هستند، مناسب نباشد.
دشواری برخی از دروس: برخی از دروس این گرایش مانند منطق و فلسفه اسلامی، از جمله دروس دشوار در دانشگاه محسوب میشوند و نیازمند تلاش و پشتکار زیادی از سوی دانشجو هستند.
بازار کار:
عدم تناسب مهارتها با نیاز بازار کار: در برخی موارد، ممکن است مهارتهایی که دانشجویان در این گرایش کسب میکنند، به طور کامل با نیازهای بازار کار همسو نباشند.
نیاز به سابقه کار و تجربه: برای یافتن شغل مناسب در این زمینه، اغلب به سابقه کار و تجربه نیاز است و ممکن است پیدا کردن شغل برای فارغ التحصیلان جدید این رشته دشوار باشد.
سطح حقوق پایین: در برخی از مشاغل مرتبط با این گرایش، سطح حقوق و مزایا پایینتر از سایر مشاغل مشابه است.
علاوه بر موارد فوق، تحصیل در گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی ممکن است معایب دیگری نیز داشته باشد، از جمله:
انتزاعی بودن مباحث: مباحث این گرایش تا حد زیادی انتزاعی و نظری هستند و ممکن است برای همه افراد جذاب نباشند.
نیاز به تفکر عمیق: تحصیل در این گرایش نیازمند تفکر عمیق و قدرت تجزیه و تحلیل بالا است که ممکن است برای همه افراد مقدور نباشد.
محدودیت منابع آموزشی: در برخی از موارد، منابع آموزشی در این زمینه به اندازه کافی و به روز نیست.
در نهایت، انتخاب گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی برای ادامه تحصیل، تصمیمی است که باید با توجه به علایق، استعدادها و اهداف فردی شما اتخاذ شود.
به بازار کار و نیازهای آن توجه داشته باشید و ببینید که آیا مهارتها و دانش آموخته شده در این رشته با نیازهای بازار کار همسو است یا خیر.
در مورد علایق و استعدادهای خود به طور عمیق فکر کنید و ببینید که آیا این رشته با علایق و استعدادهای شما مطابقت دارد یا خیر.
مهاجرت تحصیلی و کاری فارغ التحصیلان گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، به عوامل مختلفی از جمله مقطع تحصیلی، زمینه تخصصی، هدف از مهاجرت، شرایط و قوانین کشور مقصد و تواناییهای فردی بستگی دارد.
مقطع تحصیلی:
کارشناسی: با مدرک کارشناسی، امکانات محدودی برای مهاجرت تحصیلی و کاری وجود دارد.
کارشناسی ارشد: با مدرک کارشناسی ارشد، میتوان برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاههای خارجی و یا یافتن شغل در برخی از موسسات و مراکز تحقیقاتی مرتبط اقدام کرد.
دکتری: فارغ التحصیلان دکتری این رشته، فرصتهای بیشتری برای مهاجرت تحصیلی و کاری دارند و میتوانند در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی معتبر در سراسر جهان تدریس و پژوهش کنند.
زمینه تخصصی:
فلسفه اسلامی: این رشته در برخی از دانشگاههای معتبر جهان تدریس میشود و فارغ التحصیلان آن میتوانند در زمینههای مختلف فلسفه، کلام، عرفان، منطق، اخلاق، فلسفه علم، فلسفه دین و ... به فعالیت علمی و پژوهشی بپردازند.
کلام اسلامی: این رشته نیز در برخی از دانشگاهها و مراکز علمی جهان مورد توجه است و فارغ التحصیلان آن میتوانند در زمینههای مختلف کلامی، اعتقادی، فقهی و ... به فعالیت علمی و پژوهشی بپردازند.
حکمت اسلامی: این رشته در حوزههای مختلف فلسفه، عرفان و اخلاق اسلامی به بررسی و تحلیل مسائل میپردازد و فارغ التحصیلان آن میتوانند در زمینههای مختلف فلسفی، عرفانی و اخلاقی به فعالیت علمی و پژوهشی بپردازند.
هدف از مهاجرت:
ادامه تحصیل: اگر هدف شما از مهاجرت ادامه تحصیل در مقطع دکتری است، باید به دنبال دانشگاههایی باشید که در رشته مورد نظر شما برنامه آموزشی قوی داشته باشند و از اعتبار علمی بالایی برخوردار باشند.
کار: اگر هدف شما از مهاجرت یافتن شغل است، باید به دنبال کشورهایی باشید که در آنها تقاضا برای فارغ التحصیلان این رشته وجود داشته باشد و شرایط و قوانین مربوط به کار و مهاجرت در آن کشورها مناسب باشد.
شرایط و قوانین کشور مقصد:
قوانین مربوط به ویزا و اقامت: هر کشوری قوانین و مقررات خاص خود را برای صدور ویزا و اقامت دارد. شما باید قبل از اقدام به مهاجرت، از قوانین و مقررات مربوط به ویزا و اقامت در کشور مقصد به طور کامل اطلاع پیدا کنید.
بازار کار: شرایط بازار کار در هر کشوری متفاوت است. شما باید قبل از مهاجرت، از وضعیت بازار کار در کشور مقصد و تقاضا برای فارغ التحصیلان این رشته در آن کشور اطلاع پیدا کنید.
هزینههای زندگی: هزینههای زندگی در هر کشوری متفاوت است. شما باید قبل از مهاجرت، از هزینههای زندگی در کشور مقصد و توانایی خود برای تامین این هزینهها اطلاع پیدا کنید.
تواناییهای فردی:
دانش زبان: تسلط به زبان کشور مقصد از مهمترین الزامات مهاجرت تحصیلی و کاری است. شما باید قبل از مهاجرت، در آزمونهای زبان مربوطه شرکت کرده و نمره قبولی لازم را کسب کنید.
مهارتهای پژوهشی: فارغ التحصیلان این رشته باید برای موفقیت در مهاجرت تحصیلی و کاری، مهارتهای پژوهشی قوی داشته باشند و بتوانند مقالات علمی خود را در مجلات معتبر به چاپ برسانند.
تواناییهای فردی: علاوه بر موارد فوق، فارغ التحصیلان این رشته باید از تواناییهای فردی مانند برقراری ارتباط موثر، کار تیمی، انعطاف پذیری و ... نیز برخوردار باشند.
چاپ مقاله در گرایش فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، نیازمند رعایت نکات و الزامات خاصی است. در اینجا به مهمترین نکات در این زمینه اشاره میکنم:
انتخاب موضوع:
انتخاب موضوعی جدید و بدیع: موضوع مقاله شما باید جدید و بدیع باشد و به مسئلهای بپردازد که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است.
تخصص شما در موضوع: موضوع انتخابی باید با زمینه تخصصی شما مرتبط باشد و شما تسلط کافی بر آن داشته باشید.
اهمیت و ضرورت موضوع: موضوع مقاله شما باید از اهمیت و ضرورت بالایی برخوردار باشد و بتواند برای جامعه علمی مفید و کاربردی باشد.
انجام پژوهش:
مطالعه منابع معتبر: شما باید برای نوشتن مقاله خود به منابع معتبر و علمی مانند کتابها، مقالات، و پایاننامهها مراجعه کنید.
استفاده از روشهای پژوهشی مناسب: روشهای پژوهشی شما باید متناسب با موضوع مقاله شما باشد و بتواند به شما در جمعآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مورد نیاز کمک کند.
انجام پژوهشی دقیق و موشکافانه: پژوهش شما باید دقیق و موشکافانه باشد و از استحکام علمی بالایی برخوردار باشد.
نگارش مقاله:
رعایت ساختار مقاله: مقاله شما باید از ساختار منظم و منطقی برخوردار باشد و شامل بخشهای مختلفی مانند مقدمه، متن اصلی، نتیجهگیری و فهرست منابع باشد.
استفاده از زبان علمی و فصیح: شما باید در نگارش مقاله خود از زبان علمی و فصیح استفاده کنید و از به کار بردن کلمات و عبارات سخیف و غیرعلمی خودداری کنید.
رعایت اصول نگارش: مقاله شما باید از نظر دستور زبان و نقطهگذاری صحیح باشد و از غلط املائی و نگارشی عاری باشد.
انتخاب مجله مناسب:
مرتبط بودن موضوع مجله با موضوع مقاله شما: مجلهای را برای چاپ مقاله خود انتخاب کنید که موضوع آن با موضوع مقاله شما مرتبط باشد.
اعتبار علمی مجله: مجلهای را برای چاپ مقاله خود انتخاب کنید که از اعتبار علمی بالایی برخوردار باشد و در فهرست مجلات معتبر علمی نمایه شده باشد.
مراحل داوری و پذیرش مقاله در مجله: از مراحل داوری و پذیرش مقاله در مجله مورد نظر اطلاع پیدا کنید و مطابق با آنها اقدام کنید.
ارسال مقاله به مجله:
آماده سازی مقاله مطابق با فرمت مجله: مقاله خود را مطابق با فرمت و دستورالعملهای مجله مورد نظر آماده کنید.
ارسال مقاله به آدرس ایمیل یا سامانه الکترونیکی مجله: مقاله خود را به آدرس ایمیل یا سامانه الکترونیکی مجله مورد نظر ارسال کنید.
پیگیری روند داوری مقاله:
پیگیری وضعیت مقاله از طریق سامانه الکترونیکی مجله: به طور مرتب از طریق سامانه الکترونیکی مجله، از وضعیت مقاله خود مطلع شوید.
پاسخگویی به سوالات و نظرات داوران: در صورت دریافت سوال یا نظری از طرف داوران، به طور کامل و جامع به آنها پاسخ دهید.