معرفی رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی

معرفی رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی

 

یکی از گرایش های رشته الهیات و معارف اسلامی، رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی است. البته گرایش های مختلفه فلسفه مانند فلسفه هنر، منطق، فلسفه تطبیقی، خلاق و فلسفه، در رشته اصلی فلسفه ارائه و تدریس می شود. در رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، بصورت انحصاری فلسفه اسلامی مطالعه می شود. در رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، آراء، نظرات، تئوری ها و مبانی فلسفی اندیشمندان اسلامی، پیامبر اسلام و بزرگان و ائمه اسلام بررسی و تحلیل میشوند.

در واقع در رشته فلسفه و حکمت اسلامی، پاسخ پرسش های فلسفی و بنیادین بشر نظیر فلسفه خلقت، وجود، هستی و عدم، سرنوشت پس از مرگ، خدا و فلسفه خلقت و دیگر پرسش ها از نگاه و نظر اسلام و فلاسفه مشهور اسلامی مانند ملاصدرا، میرداماد داده می شود. هدف از رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی، پرورش صاحبنظران و اندیشمندانی است که به پژوهش های جدید در حوزه کلام و فلسفه بپردازند و با ارائه پاسخ های دقیق و منطقی به پرسش ها، اصالت دین اسلام و پایه قوی آن را تصدیق کنند. برخی از سرتیترها و مباحث رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی عبارتست از : حکمت متعالیه (شواهد الربوبیه)، حکمت مشاء (اشارات)، حکمت اشراق، منطق قدیم، منطق جدید، تاریخ فلسفه اسلامی، تاریخ فلسفه غرب، فلسفه تطبیقی، عرفان اسلامی .

فلسفه اسلامی به زیر شاخه های دیگری تقسیم می شود که فلسفه طبیعی یکی از آنهاست. مشهورترین دانشمندان و فلاسفه در شاخه فلسفه طبیعی عبارتند از : محمد بن زکریای رازی، ابوریحان بیرونی، خوارزمی، اخوان‌الصفا، شاهمردان رازی، ابن هیثم، ابن ریوندی. فلسفه مشاء از دیگر شاخه های فلسفی است که مشهورترین دانشمندان و فلاسفه در شاخه فلسفه مشاء عبارتند از : یعقوب بن اسحاق کندی، فارابی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی، ابن رشد، ابوالحسن عامری، ابن مسکویه، ابن فاتک، ابن هندو، ابوالبرکات. فلسفه اشراق از دیگر شاخه های فلسفی است که شهاب الدین یحی سهروردی معروف به شیخ اشراق یا شیخ شهید، بارزترین اندیشمند این حوزه است. حکمت متعالیه یا فلسفه اصالت وجود، شاخه دیگر فلسفه اسلامی است که مشهورترین اندیشمندان این شاخه عبارتند از : محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا، صدرالمتألهین.

در نهایت اندیشمندان فلسفه اسلامی معاصر عبارتند از : علامه طباطبایی، سید روح الله خمینی، علامه حسن زاده آملی، عبدالله جوادی آملی، مرتضی مطهری، غلامحسین ابراهیمی دینانی، محمدتقی جعفری، احمد فردید، رضا داوری اردکانی، سید جلال الدین آشتیانی، غلامرضا اعوانی، مصطفی ملکیان، نصرالله پورجوادی، مهدی حائری یزدی، شرف الدین خراسانی، حمید وحید دستجردی، عبدالکریم سروش، داریوش شایگان، پرویز ضیاء شهابی، فتح الله مجتبایی، سید جلال‌الدین مجتبوی، محمد مجتهد شبستری، محمدتقی مصباح یزدی، سید حسین نصر، داود صمدی آملی.

همچنین مشهورترین محققین مستشرق فلسفه اسلامی هم هانری کربن و لویی ماسینیون هستند.

 

در جدول زیر مشخصات برخی از مجلات معتبر جهانی (isi jcr) در رشته فلسفه، کلام و حکمت اسلامی ‌آورده شده است :

 

Full Journal Title	Total Cites	Journal Impact Factor	Eigenfactor Score
PHILOSOPHY OF SCIENCE	3,386	1.217	0.002340
STUDIES IN HISTORY AND PHILOSOPHY OF SCIENCE	968	1.183	0.001420
RADICAL PHILOSOPHY	350	0.895	0.000800
INQUIRY-AN INTERDISCIPLINARY JOURNAL OF PHILOSOPHY	818	0.827	0.000830
Philosophy - Islamic thought & science
An Islamic Philosophical Reflection
Journal of Philosophical

 

همچنین در جدول زیر مشخصات تعدادی از مشهورترین مجلات فارسی و داخلی فلسفه، کلام و حکمت اسلامی ‌ارائه شده است :

 

نام مجله	وابسته به
آموزه های فلسفه اسلامی	دانشگاه جامع علوم انسانی رضوی
پژوهشنامه فلسفه دین	دانشگاه امام صادق
پژوهشنامه کلام	جامعه المصطفی العالمیه
پژوهشهای اعتقادی کلامی	دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
پژوهشهای فلسفی	دانشگاه تبریز
پژوهشهای فلسفی-  کلامی	دانشگاه قم
جستارهای فلسفه دین	انجمن علمی فلسفه دین ایران
حكمت سینوی	دانشگاه امام صادق
حكمت صدرایی	دانشگاه پیام نور
حكمت و فلسفه	دانشگاه علامه طباطبایی
خردنامه صدرا	بنیاد حكمت اسلامی صدرا
فلسفه دین	پردیس قم دانشگاه تهران
فلسفه و کلام	دانشگاه فردوسی مشهد
فلسفه و کلام اسلامی	دانشگاه تهران
معرفت فلسفی	موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
معرفت کلامی	موسسه آموزشی امام خمینی

 

برخی از حوزه‌ها و کلمات کلیدی و سرتیترهای پژوهشی در رشته فلسفه و حکمت اسلامی عبارتند از :