دانشگاه آزاد اسلامی سیاست‌های متنوعی برای حمایت مالی از چاپ مقالات علمی اعضای هیئت علمی و دانشجویان خود دارد که عمدتاً در قالب جوایز نقدی (تشویقی) و در برخی موارد کمک به پرداخت هزینه‌های چاپ (APC) اعمال می‌شود.
هدف از این حمایت‌ها، ارتقاء کیفیت پژوهش‌ها، افزایش تعداد مقالات در نشریات معتبر بین‌المللی و ملی، و در نهایت بهبود جایگاه علمی دانشگاه است.
۱. جوایز نقدی (تشویقی مقالات)
دانشگاه آزاد به مقالاتی که در نشریات معتبر علمی به چاپ می‌رسند، جوایز نقدی پرداخت می‌کند. میزان این جوایز به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- اعتبار مجله:
- مجلات ISI (Web of Science) و Scopus: مقالات چاپ شده در مجلات دارای نمایه ISI (به خصوص Q1 و Q2 JCR) و Scopus (به خصوص Q1 و Q2 SJR) بالاترین امتیاز و جوایز نقدی را دریافت می‌کنند. دانشگاه آزاد در سالیان اخیر بر چاپ مقاله در این نوع مجلات تأکید ویژه‌ای دارد.
- مجلات علمی-پژوهشی داخلی: مقالات چاپ شده در نشریات علمی-پژوهشی مورد تأیید وزارت علوم یا دانشگاه آزاد نیز مشمول جایزه می‌شوند، اما میزان آن معمولاً کمتر از مجلات بین‌المللی معتبر است.
- مجلات ISC: مقالات در این پایگاه نیز بسته به رتبه مجله (Quartile) ممکن است مشمول جایزه شوند.
- سهم نویسندگان و نوع نویسنده:
- نویسنده اول (First Author): معمولاً دانشجو در مقالات مستخرج از پایان‌نامه/رساله، نویسنده اول محسوب می‌شود و بخش عمده‌ای از جایزه به او تعلق می‌گیرد.
- نویسنده مسئول مکاتبات (Corresponding Author): استاد راهنما معمولاً به عنوان نویسنده مسئول معرفی می‌شود و سهم مشخصی از جایزه را دریافت می‌کند.
- در صورتی که مقاله بیش از یک نویسنده داشته باشد، جایزه بین نویسندگان (با توجه به سهم هر یک و با رعایت قوانین دانشگاه) تقسیم می‌شود. برای دریافت جایزه، تمامی نویسندگان مقاله باید درخواست خود را در یک فرم به حوزه پژوهش ارائه نمایند.
- مطابقت با نظام پایش آزاد و مراکز تحقیقاتی:
- نظام پایش آزاد: مقالاتی که در راستای نظام موضوعات پایش آزاد (با هدف حل مسائل بومی و ملی) منتشر شده باشند، با تأیید شورای پژوهشی استان، ممکن است تا ۱۰% جایزه تشویقی بیشتر دریافت کنند.
- مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد: مقالاتی که به نام مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی منتشر شوند، با تأیید شورای پژوهشی استان، ۵% جایزه افزوده خواهند داشت.
- تعداد مقالات:
- به نویسندگانی که در یک سال تحصیلی موفق به چاپ سه مقاله در یک راستای تخصصی منطبق بر تخصص خود در نشریات JCR (Q1) گردند، به مقاله چهارم ۱۵% و چاپ تعداد بالاتر مقاله، ۲۰% جایزه اضافی تعلق می‌گیرد. (برای رشته شیمی و گرایش‌های آن، این تشویقی مشروط به چاپ مقاله در نشریات Q1 خواهد بود).
- شرط چاپ کامل مقاله:
- مقالات باید به صورت کامل چاپ شده و مشخصات نهایی چاپ (جلد، شماره، صفحه و تاریخ نهایی چاپ) را دریافت کرده باشند تا مشمول جایزه و امتیاز شوند. صرفاً ارائه گواهی پذیرش، نسخه پیش‌چاپ یا شناسه DOI به تنهایی برای دریافت جایزه کافی نیست.
۲. پرداخت هزینه‌های چاپ (Article Processing Charges - APC)
برخی نشریات علمی، به ویژه نشریات با دسترسی آزاد (Open Access)، از نویسندگان برای چاپ مقاله خود هزینه‌هایی (APC) دریافت می‌کنند. سیاست دانشگاه آزاد در این زمینه:
- نشریات داخلی دانشگاه آزاد: بسیاری از نشریات خود دانشگاه آزاد برای نویسندگان ایرانی، پس از پذیرش مقاله، هزینه داوری و انتشار دریافت می‌کنند. این هزینه‌ها معمولاً کمتر از مجلات خارجی هستند و از طریق درگاه پرداخت آنلاین سامانه مجله قابل پرداخت هستند. به عنوان مثال، ممکن است مبلغی به عنوان هزینه داوری پس از تأیید اولیه و مبلغ دیگری پس از پذیرش نهایی دریافت شود.
- حمایت از پرداخت APC مجلات خارجی: در برخی موارد و با توجه به اعتبار مجله (مانند Q1)، واحد دانشگاهی ممکن است در قالب طرح‌های پژوهشی یا بودجه‌های خاص، کمکی برای پرداخت هزینه‌های APC مجلات خارجی به نویسنده ارائه دهد. اما این موضوع عمومی نیست و باید با معاونت پژوهشی واحد خود هماهنگ شود.
۳. نکات مهم و اجرایی
- فرم درخواست جایزه: متقاضیان دریافت جایزه باید فرم درخواست جایزه چاپ مقاله را تکمیل کرده و به همراه فایل اکسل مشخصات مقالات و مشخصات نویسندگان، و تصویر سند اعتبار سنجی مجله و فایل مقاله چاپ شده به حوزه پژوهش واحد دانشگاهی خود ارسال کنند. از تکمیل فایل‌های قدیمی درخواست جایزه جداً خودداری شود.
- آدرس‌دهی (Affiliation) صحیح: بر اساس دستورالعمل‌های جدید دانشگاه آزاد (ابلاغ شده در اسفند ۱۴۰۳ و اجرایی از فروردین ۱۴۰۴)، درج صحیح وابستگی سازمانی (افیلیشن) اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و دانشجویان دکتری در مقالات علمی الزامی است. عدم رعایت این موضوع می‌تواند منجر به عدم پذیرش مقاله و عدم تعلق نمره یا جایزه شود. دانشجو باید نفر اول و استاد راهنما نفر دوم (و نویسنده مسئول) باشد و آدرس دانشگاه آزاد اسلامی به صورت استاندارد قید شود.
- پژوهانه: به اعضای هیئت علمی که حداقل ۳ مقاله علمی-پژوهشی مورد تأیید وزارتین و یا ISI در سال به چاپ برسانند، بر اساس آیین‌نامه‌های معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهانه تعلق می‌گیرد.
- پرداخت یک‌باره: جایزه برای هر مقاله صرفاً یک مرتبه از سوی دانشگاه محاسبه و پرداخت می‌شود.
- مراجعه به واحد دانشگاهی: برای اطلاع از جزئیات دقیق‌تر و آخرین بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها، حتماً به معاونت پژوهش و فناوری واحد دانشگاهی خود مراجعه نمایید. میزان جوایز و شرایط پرداخت ممکن است بین واحدها یا در طول زمان تغییراتی داشته باشد.
این سیاست‌ها با هدف ارتقای کیفیت و کمیت تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و تشویق پژوهشگران به انتشار یافته‌های خود در نشریات معتبر تدوین شده‌اند.