برای اینکه همیشه به لیست به‌روز مجلات جعلی و نامعتبر دسترسی داشته باشید، باید به منابع رسمی و معتبر مراجعه کنید. این لیست‌ها به صورت مداوم توسط نهادهای ذی‌ربط به‌روزرسانی می‌شوند، بنابراین مهم است که همیشه آخرین نسخه‌ها را بررسی کنید.

در ایران، دو منبع اصلی برای این لیست‌ها وجود دارد:

  1. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (برای رشته‌های غیرپزشکی):
    • پایگاه اصلی: وب‌سایت دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

      • شما باید به آدرس msrt.ir  مراجعه کنید. در این سایت، به دنبال بخش "معاونت پژوهش" یا "نشریات علمی" باشید. معمولاً در این قسمت، لیستی با عنوان "نشریات نامعتبر"، "مجلات جعلی" یا "Blacklist" منتشر می‌شود.  این دفتر به صراحت اعلام می‌کند که با انتشار هر سیاهه جدید، سیاهه‌های قبلی از درجه اعتبار ساقط می‌شوند و سیاهه جدید به طور کامل جایگزین آن خواهد شد. بنابراین، همیشه به تاریخ آخرین به‌روزرسانی لیست توجه کنید.

    • دانشگاه‌ها: بسیاری از دانشگاه‌های کشور نیز این لیست‌ها را در وب‌سایت معاونت پژوهش و فناوری خود منتشر می‌کنند. می‌توانید با جستجو در وب‌سایت دانشگاه‌های بزرگ (مثلاً دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه شیراز و...) و مراجعه به بخش مربوط به پژوهش یا کتابخانه مرکزی، به این لیست‌ها دسترسی پیدا کنید. (مثال: در جستجوها مشاهده شد که دانشگاه یزد و دانشگاه آزاد اراک لیست‌هایی را منتشر کرده‌اند که به لینک وزارت علوم ارجاع می‌دهند.)

 

  1. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (برای رشته‌های علوم پزشکی):
    • پایگاه اصلی: وب‌سایت معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
      • در این سایت (معمولاً در بخش نشریات علمی یا آیین‌نامه‌ها)، لیست مجلات نامعتبر و جعلی مربوط به رشته‌های علوم پزشکی منتشر می‌شود.

 

  1. سامانه استعلام مجلات: برخی سامانه‌ها مانند  JournalFind.irو tadbirsaz.org/fa/journal نیز لیست‌های منتشر شده توسط وزارت بهداشت را گردآوری و ارائه می‌دهند. البته حتماً باید تاریخ به‌روزرسانی آن‌ها را بررسی کنید و منبع اصلی را تاییدیه نهایی قرار دهید.

    • سامانه blacklist.research.ac.ir: این سامانه نیز در گذشته برای جستجو و استعلام مجلات در لیست سیاه وزارت بهداشت استفاده می‌شد و ممکن است همچنان فعال باشد و اطلاعات مفیدی ارائه دهد.

  • سامانه ISC (Islamic World Science Citation Center): این پایگاه نیز در برخی موارد لیستی از نشریات نامعتبر و معیارهای شناسایی آن‌ها را ارائه می‌دهد. اگرچه تمرکز اصلی آن بر نمایه کردن نشریات معتبر در جهان اسلام است، اما می‌تواند منبع تکمیلی خوبی باشد. به آدرس mjl.isc.ac  مراجعه کنید

  • Beall's List  لیست آقای بیلز: هرچند این لیست به دلیل مسائل حقوقی دیگر به طور رسمی به‌روزرسانی نمی‌شود، اما در گذشته مرجع بسیار معتبری برای شناسایی ناشران و مجلات پرداتوری بود. هنوز هم می‌توان از آرشیوهای آن به عنوان یک منبع کمکی (اما نه تنها منبع) استفاده کرد، اما تاکید می‌شود که این لیست به‌روز نیست.

  • "Think. Check. Submit." فکر کن. بررسی کن. ارسال کن: این ابتکار یک چک‌لیست کاربردی برای پژوهشگران فراهم می‌کند تا خودشان بتوانند اعتبار یک مجله را پیش از ارسال مقاله ارزیابی کنند. این یک ابزار بسیار مفید است که شما را قادر می‌سازد به جای اتکا صرف به لیست‌های سیاه، خودتان فعالانه مجله را بررسی کنید.

  •  Cabells' Predatory Reportsاین یک پایگاه داده تجاری (پولی) است که به طور گسترده برای شناسایی مجلات پرداتوری استفاده می‌شود و اطلاعات بسیار جامعی ارائه می‌دهد. برخی دانشگاه‌ها ممکن است اشتراک این سرویس را داشته باشند.

در نهایت تاکید می‌شود که بهترین و مطمئن‌ترین راه برای دسترسی به لیست به‌روز مجلات جعلی و نامعتبر در ایران، مراجعه مستقیم به وب‌سایت دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (برای رشته‌های غیرپزشکی) و معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (برای رشته‌های پزشکی) است.

همچنین، همیشه به تاریخ آخرین به‌روزرسانی لیست‌ها و مشورت با استاد راهنما توجه کنید. گاها مشاهده می شود افرادی با استناد به سامانه ها و سایت های مختلف و گاها ناشناس، ژورنال معتبری را غیرمعتبر می دانند و یا بالعکس.

درنظر داشته باشید حتی سامانه های معتبر هم امکان خطا و عدم به‌روزرسانی دارند و برای اطمینان خاطر از نتیجه بررسی مجلات، علاوه‌بر سامانه‌ها از سایت مرجع هم استعلام بگیرید. 

سایت مرجع وزارت علوم کشور هست و برای رشته‌های پزشکی، وزارت بهداشت.

حتی متاسفانه در دانشگاه‌ها و واحدهای پژوهش هم این اشتباه مکرر دیده می‌شود.

مجله‌ای با لینک تایید وزارت علوم و علی‌رغم اینکه در پورتال نشریات علمی پژوهشی وزارت علومی دیده می‌شود و گرید مشخص دارد، کارشناس پژوهش با استناد به سامانه دیگر، مجله را تایید نمی‌کند.

چنانچه این اتفاق برای شما افتاد، می‌توانید با داشتن لینک وزارت علوم مجله، به گروه پژوهش و مراجع بالاتر مراجعه کرده و مشکل را حل کنید.