رشته اقتصاد گرایش برنامه‌ریزی، یکی از گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد است که به مطالعه و کاربرد تئوری‌ها و مدل‌های اقتصادی در برنامه‌ریزی برای سطوح مختلف کلان، بخشی و خرد اقتصادی می‌پردازد.
هدف اصلی این گرایش، تربیت متخصصانی است که با تسلط بر دانش اقتصاد و مهارت‌های برنامه‌ریزی، بتوانند در نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی، در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی اقتصادی، از جمله:
برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی
برنامه‌ریزی منطقه‌ای و شهری
برنامه‌ریزی صنعتی
برنامه‌ریزی کشاورزی
برنامه‌ریزی انرژی
برنامه‌ریزی منابع آب
برنامه‌ریزی حمل و نقل
برنامه‌ریزی بودجه
فعالیت کنند.
برخی از مهم‌ترین دروس این گرایش عبارتند از:
اقتصاد کلان
اقتصاد سنجی
برنامه‌ریزی ریاضی
تحلیل تصمیم‌گیری
اقتصاد توسعه
برنامه‌ریزی منطقه‌ای
برنامه‌ریزی صنعتی
برنامه‌ریزی کشاورزی
برنامه‌ریزی انرژی
برنامه‌ریزی منابع آب
برنامه‌ریزی حمل و نقل
برنامه‌ریزی بودجه
دانش آموختگان این گرایش می‌توانند در نهادها و سازمان‌های مختلف دولتی و غیردولتی، از جمله:
سازمان برنامه و بودجه
وزارتخانه‌های اقتصادی (مانند وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت)
سازمان‌های مدیریت و برنامه‌ریزی استانی
شهرداری‌ها
مراکز پژوهشی
شرکت‌های مشاوره
فعالیت کنند.
موضوعات جدید پیشنهادی برای نگارش مقاله و پایان نامه گرایش برنامه‌ریزی
1. برنامه‌ریزی در دوران پساکرونا:
بررسی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی پاندمی کووید-19 بر سطوح مختلف برنامه‌ریزی (کلان، بخشی، خرد)
ارائه راهبردها و مدل‌های نوین برنامه‌ریزی برای دوران پساکرونا
مطالعه تطبیقی برنامه‌های کشورهای مختلف در مواجهه با پاندمی و درس‌آموزی برای برنامه‌ریزی ملی
2. برنامه‌ریزی برای شهرهای هوشمند:
نقش برنامه‌ریزی در توسعه شهرهای هوشمند و پایدار
بررسی چالش‌ها و فرصت‌های برنامه‌ریزی برای شهرهای هوشمند
ارائه مدل‌های نوین برنامه‌ریزی برای زیرساخت‌های مختلف در شهرهای هوشمند (حمل و نقل، انرژی، مسکن، و غیره)
3. برنامه‌ریزی برای تغییرات اقلیمی:
بررسی اثرات تغییرات اقلیمی بر سطوح مختلف برنامه‌ریزی (منطقه‌ای، ملی، بین‌المللی)
ارائه راهبردها و مدل‌های نوین برنامه‌ریزی برای مقابله با تغییرات اقلیمی
مطالعه تطبیقی برنامه‌های کشورهای مختلف در مقابله با تغییرات اقلیمی و درس‌آموزی برای برنامه‌ریزی ملی
4. برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار:
بررسی ابعاد مختلف توسعه پایدار (اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی) و نقش برنامه‌ریزی در تحقق آن
ارائه شاخص‌های نوین برای سنجش و پایش توسعه پایدار در سطوح مختلف
مطالعه تطبیقی برنامه‌های کشورهای مختلف در زمینه توسعه پایدار و درس‌آموزی برای برنامه‌ریزی ملی
5. برنامه‌ریزی مبتنی بر داده:
استفاده از کلان‌داده‌ها و هوش مصنوعی در برنامه‌ریزی برای ارتقای کارایی و اثربخشی
توسعه مدل‌های نوین برنامه‌ریزی مبتنی بر داده برای سطوح مختلف (کلان، بخشی، خرد)
بررسی چالش‌ها و فرصت‌های اخلاقی و حقوقی استفاده از داده‌ها در برنامه‌ریزی
6. برنامه‌ریزی مشارکتی:
نقش مشارکت ذینفعان در فرآیند برنامه‌ریزی و ارتقای اثربخشی آن
ارائه روش‌های نوین برای جلب مشارکت ذینفعان در سطوح مختلف برنامه‌ریزی
مطالعه تطبیقی تجارب کشورهای مختلف در زمینه برنامه‌ریزی مشارکتی و درس‌آموزی برای برنامه‌ریزی ملی
7. برنامه‌ریزی رفتاری:
استفاده از یافته‌های علم رفتار در برنامه‌ریزی برای تغییر رفتار افراد و جامعه
ارائه راهبردها و مداخلات مبتنی بر برنامه‌ریزی رفتاری برای حل مسائل مختلف (مانند ترافیک، مصرف انرژی، سلامت)
بررسی چالش‌ها و فرصت‌های اخلاقی و حقوقی استفاده از برنامه‌ریزی رفتاری
8. برنامه‌ریزی بین نسلی:
تضمین عدالت بین نسلی و توزیع عادلانه منابع بین نسل‌های حال و آینده
ارائه مدل‌های نوین برنامه‌ریزی برای تضمین پایداری بلندمدت در سطوح مختلف
مطالعه تطبیقی تجارب کشورهای مختلف در زمینه برنامه‌ریزی بین نسلی و درس‌آموزی برای برنامه‌ریزی ملی
9. برنامه‌ریزی در شرایط عدم قطعیت:
توسعه مدل‌های نوین برنامه‌ریزی برای مقابله با چالش‌های عدم قطعیت و ریسک
ارائه راهبردها و ابزارهایی برای انعطاف‌پذیری برنامه‌ها در برابر تغییرات ناگهانی
مطالعه تطبیقی تجارب کشورهای مختلف در زمینه برنامه‌ریزی در شرایط عدم قطعیت و درس‌آموزی برای برنامه‌ریزی ملی
10. برنامه‌ریزی برای صلح و توسعه:
نقش برنامه‌ریزی در صلح‌سازی و پیشگیری از منازعات
ارائه مدل‌های نوین برنامه‌ریزی برای بازسازی و توسعه پس از درگیری
مطالعه تطبیقی تجارب کشورهای مختلف در زمینه برنامه‌ریزی برای صلح و توسعه و درس‌آموزی برای برنامه‌ریزی ملی
معرفی بهترین مجلات علمی پژوهشی ایرانی گرایش برنامه‌ریزی
انتخاب بهترین مجلات علمی پژوهشی برای انتشار مقاله، به موضوع مورد بحث و حوزه تخصصی شما بستگی دارد. با این حال، در اینجا به معرفی تعدادی از مجلات معتبر و شناخته شده در گرایش برنامه‌ریزی در ایران می‌پردازیم:
1. فصلنامه برنامه‌ریزی و توسعه:
این فصلنامه توسط مرکز مطالعات برنامه‌ریزی و توسعه وابسته به جهاد دانشگاهی منتشر می‌شود.
این فصلنامه مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی از جمله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی روستایی، برنامه‌ریزی اقتصادی، برنامه‌ریزی اجتماعی، و برنامه‌ریزی آموزشی را منتشر می‌کند.
این فصلنامه دارای رتبه علمی-پژوهشی الف از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
2. پژوهشنامه برنامه‌ریزی شهری:
این پژوهشنامه توسط دانشکده عمران و معماری دانشگاه علم و صنعت ایران منتشر می‌شود.
این پژوهشنامه مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی شهری از جمله نظریه و مبانی برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی و طراحی کالبدی شهر، برنامه‌ریزی و مدیریت حمل و نقل شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت مسکن شهری، و برنامه‌ریزی و مدیریت اقتصادی شهر را منتشر می‌کند.
این پژوهشنامه دارای رتبه علمی-پژوهشی الف از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
3. مجله مطالعات برنامه‌ریزی و توسعه:
این مجله توسط دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی از جمله برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی روستایی، برنامه‌ریزی اجتماعی، و برنامه‌ریزی آموزشی را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه علمی-پژوهشی الف از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
4. مجله برنامه‌ریزی در ایران:
این مجله توسط انجمن علمی برنامه‌ریزی ایران منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی از جمله برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی روستایی، برنامه‌ریزی اجتماعی، و برنامه‌ریزی آموزشی را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه علمی-پژوهشی ب از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
5. مجله مطالعات راهبردی:
این مجله توسط مرکز مطالعات راهبردی کلان‌شهر تهران منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی از جمله برنامه‌ریزی کلان‌شهر، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی روستایی، برنامه‌ریزی اجتماعی، و برنامه‌ریزی آموزشی را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه علمی-پژوهشی ب از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
معرفی بهترین مجلات خارجی ISI و اسکوپوس گرایش برنامه‌ریزی
انتخاب بهترین مجلات خارجی ISI و اسکوپوس برای انتشار مقاله، به موضوع مورد بحث و حوزه تخصصی شما بستگی دارد. با این حال، در اینجا به معرفی تعدادی از مجلات معتبر و شناخته شده در گرایش برنامه‌ریزی در جهان می‌پردازیم:
1. Journal of Planning Research (JPR):
این مجله توسط انجمن برنامه‌ریزان آمریکا (APA) منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی از جمله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی روستایی، برنامه‌ریزی اقتصادی، برنامه‌ریزی اجتماعی، و برنامه‌ریزی آموزشی را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه Q1 در ISI و اسکوپوس است.
2. Urban Studies:
این مجله توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی شهری از جمله نظریه و مبانی برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی و طراحی کالبدی شهر، برنامه‌ریزی و مدیریت حمل و نقل شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت مسکن شهری، و برنامه‌ریزی و مدیریت اقتصادی شهر را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه Q1 در ISI و اسکوپوس است.
3. Regional Science and Urban Economics:
این مجله توسط انتشارات الزویر منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی منطقه‌ای و شهری از جمله اقتصاد منطقه‌ای، اقتصاد شهری، جمعیت‌شناسی، جغرافیا، و علوم سیاسی را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه Q1 در ISI و اسکوپوس است.
4. Environment and Planning A: Planning and Design:
این مجله توسط انتشارات تیلور و فرانسیس منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی و طراحی شهری از جمله نظریه و مبانی برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی و طراحی کالبدی شهر، برنامه‌ریزی و مدیریت حمل و نقل شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت مسکن شهری، و برنامه‌ریزی و مدیریت اقتصادی شهر را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه Q1 در ISI و اسکوپوس است.
5. Environment and Planning B: Planning and Practice:
این مجله توسط انتشارات تیلور و فرانسیس منتشر می‌شود.
این مجله مقالات علمی پژوهشی در زمینه‌های مختلف برنامه‌ریزی و عمل برنامه‌ریزی از جمله برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شهری، مدیریت برنامه‌ریزی، مشارکت عمومی، و ارزیابی برنامه‌ریزی را منتشر می‌کند.
این مجله دارای رتبه Q1 در ISI و اسکوپوس است.
مزایای گرایش برنامه‌ریزی برای ادامه تحصیل و بازار کار
ادامه تحصیل:
گستردگی زمینه‌های کاربرد: دانش‌آموختگان گرایش برنامه‌ریزی می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از جمله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی روستایی، برنامه‌ریزی اقتصادی، برنامه‌ریزی اجتماعی، و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه تحصیل بدهند.
امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر: امکان ادامه تحصیل در مقطع دکتری در رشته‌های مختلف از جمله برنامه‌ریزی، اقتصاد، علوم سیاسی، و مدیریت دولتی وجود دارد.
ارتقای مهارت‌های پژوهشی: تحصیل در گرایش برنامه‌ریزی، مهارت‌های پژوهشی و تفکر انتقادی دانشجویان را ارتقا می‌دهد و آنها را برای انجام تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلف آماده می‌کند.
بازار کار:
تقاضای بالا: تقاضای زیادی برای فارغ‌التحصیلان گرایش برنامه‌ریزی در نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی وجود دارد.
تنوع شغلی: فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در شغل‌های مختلفی از جمله کارشناس برنامه‌ریزی، مدیر برنامه‌ریزی، مشاور برنامه‌ریزی، و پژوهشگر برنامه‌ریزی مشغول به کار شوند.
امکان کار در سطوح مختلف: فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در سطوح مختلف از جمله محلی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی کار کنند.
حقوق و مزایای مناسب: حقوق و مزایای فارغ‌التحصیلان این گرایش در نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی مناسب است.
مزایای دیگر:
ایجاد تغییر: فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند با استفاده از دانش و تخصص خود در حل مشکلات مختلف جامعه و ایجاد تغییر در زندگی مردم نقش داشته باشند.
کار با ذینفعان مختلف: فارغ‌التحصیلان این گرایش در شغل خود با ذینفعان مختلف از جمله مردم، دولت، و بخش خصوصی سر و کار دارند.
یادگیری مداوم: برنامه‌ریزی یک حوزه پویا و در حال تحول است و فارغ‌التحصیلان این گرایش باید به طور مداوم دانش و مهارت‌های خود را به روز نگه دارند.
معایب گرایش برنامه‌ریزی برای ادامه تحصیل و بازار کار
ادامه تحصیل:
دشواری تحصیل: برنامه‌ریزی یک رشته علمی پیچیده و چالش‌برانگیز است که نیازمند مطالعه و تلاش زیادی از طرف دانشجو است.
فقدان منابع آموزشی: منابع آموزشی فارسی در این رشته محدود است و دانشجویان باید از منابع انگلیسی نیز استفاده کنند.
عدم تناسب دروس با بازار کار: برخی از دانشجویان معتقدند که دروس ارائه شده در دانشگاه با نیازهای بازار کار همخوانی ندارد.
بازار کار:
رقابت بالا: رقابت برای یافتن شغل در این رشته بالا است و فارغ‌التحصیلان باید برای یافتن شغل مناسب تلاش زیادی کنند.
فشار کاری بالا: شغل‌های برنامه‌ریزی معمولاً فشار کاری بالایی دارند و کارکنان این رشته باید ساعت‌های زیادی کار کنند.
سفرهای کاری: برخی از شغل‌های برنامه‌ریزی نیازمند سفرهای کاری به نقاط مختلف کشور است.
حقوق و مزایای نامناسب در برخی از بخش‌ها: در برخی از بخش‌ها، حقوق و مزایای فارغ‌التحصیلان این رشته مناسب نیست.
معایب دیگر:
کار با افراد مختلف: کارکنان این رشته باید با افراد مختلف با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های مختلف کار کنند که ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
مسئولیت بالا: برنامه‌ریزان مسئولیت بالایی در قبال تصمیمات خود دارند و اشتباهات آنها می‌تواند پیامدهای منفی برای جامعه داشته باشد.
کار در محیط‌های بسته: برخی از شغل‌های برنامه‌ریزی در محیط‌های بسته انجام می‌شود که ممکن است برای برخی افراد کسل‌کننده باشد.
مهاجرت تحصیلی و کاری فارغ التحصیلان گرایش برنامه‌ریزی
مهاجرت تحصیلی:
فارغ التحصیلان گرایش برنامه‌ریزی می‌توانند برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر به کشورهای مختلف مهاجرت کنند. برخی از کشورهایی که دانشگاه‌های معتبر در رشته برنامه‌ریزی دارند عبارتند از:
ایالات متحده آمریکا: دانشگاه‌های هاروارد، ام.آی.تی، استنفورد، و برکلی از جمله معتبرترین دانشگاه‌های جهان در رشته برنامه‌ریزی هستند.
کانادا: دانشگاه‌های تورنتو، بریتیش کلمبیا، و مک‌گیل از جمله دانشگاه‌های معتبر کانادا در رشته برنامه‌ریزی هستند.
انگلستان: دانشگاه‌های آکسفورد، کمبریج، و لندن اسکول اکانامیکس از جمله معتبرترین دانشگاه‌های جهان در رشته برنامه‌ریزی هستند.
استرالیا: دانشگاه‌های ملبورن، سیدنی، و کوئینزلند از جمله دانشگاه‌های معتبر استرالیا در رشته برنامه‌ریزی هستند.
آلمان: دانشگاه‌های مونیخ، برلین، و تکنولوژی مونیخ از جمله دانشگاه‌های معتبر آلمان در رشته برنامه‌ریزی هستند.
مهاجرت کاری:
فارغ التحصیلان گرایش برنامه‌ریزی می‌توانند با یافتن شغل مناسب در کشورهای مختلف مهاجرت کنند. برخی از کشورهایی که نیاز به متخصصان برنامه‌ریزی دارند عبارتند از:
کانادا: دولت کانادا برنامه‌های مهاجرتی مختلفی برای جذب متخصصان در رشته‌های مختلف از جمله برنامه‌ریزی دارد.
استرالیا: دولت استرالیا نیز برنامه‌های مهاجرتی مختلفی برای جذب متخصصان در رشته‌های مختلف از جمله برنامه‌ریزی دارد.
نیوزیلند: دولت نیوزیلند نیز برنامه‌های مهاجرتی مختلفی برای جذب متخصصان در رشته‌های مختلف از جمله برنامه‌ریزی دارد.
امارات متحده عربی: امارات متحده عربی نیاز به متخصصان برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف از جمله برنامه‌ریزی شهری و برنامه‌ریزی منطقه‌ای دارد.
قطر: قطر نیز نیاز به متخصصان برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف از جمله برنامه‌ریزی شهری و برنامه‌ریزی منطقه‌ای دارد.
چاپ مقاله در گرایش برنامه‌ریزی
چاپ مقاله در مجلات علمی معتبر یکی از مهم‌ترین راه‌های تبادل دانش و یافته‌های پژوهشی در گرایش برنامه‌ریزی است. برای چاپ مقاله در این گرایش، باید مراحل زیر را دنبال کنید:
1. انتخاب موضوع:
ابتدا باید موضوعی را برای مقاله خود انتخاب کنید که در حوزه برنامه‌ریزی باشد و به اندازه کافی جدید، مهم، و جالب باشد.
برای انتخاب موضوع می‌توانید به مطالعات پیشین در این زمینه، مسائل روز جامعه، و علاقه‌مندی‌های خود مراجعه کنید.
2. انجام تحقیق:
پس از انتخاب موضوع، باید به طور کامل در مورد آن تحقیق کنید و اطلاعات و داده‌های لازم را جمع‌آوری کنید.
برای انجام تحقیق می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند مطالعه کتابخانه‌ای، مصاحبه، و نظرسنجی استفاده کنید.
3. نگارش مقاله:
پس از جمع‌آوری اطلاعات، باید مقاله خود را به طور دقیق و علمی بنویسید.
در نگارش مقاله باید به ساختار مقاله، وضوح مطالب، و استفاده صحیح از منابع علمی توجه کنید.
4. انتخاب مجله:
باید مجله‌ای را برای چاپ مقاله خود انتخاب کنید که در حوزه برنامه‌ریزی معتبر باشد و مخاطبان مناسبی داشته باشد.
برای انتخاب مجله می‌توانید به فهرست مجلات معتبر در حوزه برنامه‌ریزی و همچنین به دستورالعمل‌های نویسندگان در وب‌سایت مجله مراجعه کنید.
5. ارسال مقاله:
پس از آماده شدن مقاله، باید آن را مطابق با دستورالعمل‌های نویسندگان به مجله ارسال کنید.
در ارسال مقاله به نکاتی مانند فرمت مقاله، کیفیت فایل، و مدارک مورد نیاز توجه کنید.
6. داوری مقاله:
پس از ارسال مقاله، مقاله شما توسط داوران مجله بررسی خواهد شد.
اگر مقاله شما توسط داوران پذیرفته شود، برای چاپ در مجله آماده خواهد شد.