دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد در رشته‌ها و گروه‌های مختلف تحصیلی برای اخذ مجوز پیش دفاع و دفاع نهایی، می‌بایست به حد نصاب امتیاز از دستاوردهای مختلف پژوهشی مرتبط با رساله خود برسند.

در رشته‌های مختلف، حداقل 5 امتیاز برای اعطای مجوز پیش دفاع و دفاع نهایی لازم است ولی با این حال، نمره دفاع رساله از 17 محاسبه می‌شود و برای کسب نمره 20 رساله، دانشجو باید مقاله سومی حداقل 2 امتیازی بدهد.

دستاوردهای پژوهشی مستخرج از رساله دکتری، مختلف و متنوع هست: 

عمده این دستاوردها، چاپ مقالات مستخرج از رساله در مجلات مختلف با ایندکس‌های معتبر داخلی و خارجی است، همچنین ارائه مقاله (پوستر و سخنرانی) در همایش‌های معتبر ملی و بین‌المللی، ثبت اختراع، چاپ کتاب دانشگاهی، کرسی‌های تخصصی و ترویجی و تولید محصول دانش بنیان؛ همگی مستخرج و مرتبط با رساله امتیاز مشخص دارند.

جزییات امتیاز دقیق هر یک از دستاوردهای پژوهشی مستخرج از رساله دکتری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در جدول زیر نشان داده شده است:

 

امتیاز دستاوردهای پژوهشی در دانشگاه آزاد

 

امتیازدهی مقالات علمی برای پیش‌دفاع و دفاع دکتری در دانشگاه آزاد اسلامی

دانشگاه آزاد اسلامی برای پذیرش مقالات در مراحل پیش‌دفاع و دفاع نهایی رساله دکتری، ساختاری مشخص و طبقه‌بندی‌شده از امتیازدهی را اعمال می‌کند. این امتیازدهی بر اساس نوع مجله، شاخص‌های نمایه‌سازی، کیفیت علمی، و اعتبار داخلی یا بین‌المللی آن صورت می‌گیرد.

 

۱. مقالات در مجلات علمی وابسته به وزارتین (علمی-پژوهشی داخلی)

مقالاتی که در مجلات مورد تأیید وزارت علوم یا وزارت بهداشت (که به‌طور سنتی با عنوان علمی‌پژوهشی شناخته می‌شوند) به چاپ برسند، بر اساس رتبه‌بندی کیفی خود امتیازهای متفاوتی دارند:

  • گروه ب و بالاتر (ب، الف، الف+، بین‌المللی): ۲.۵ امتیاز

  • گروه ج: ۲ امتیاز

  • گروه د: ۱.۵ امتیاز

۲. امتیاز مجلات وابسته به دانشگاه آزاد

دانشگاه آزاد اسلامی مجلات تحت پوشش خود را در دهک‌هایی از ۱ تا ۱۰۰ طبقه‌بندی کرده که به‌صورت گروه‌های ده‌تایی (مانند ۱–۱۰، ۱۱–۲۰، ...، ۹۱–۱۰۰) دسته‌بندی می‌شوند. امتیاز هر مجله بر اساس دهک آن تعیین شده است:

  • دهک ۹۱–۱۰۰ (A+): ۲.۵ امتیاز

  • دهک ۸۱–۹۰ (A): ۲ امتیاز

  • دهک ۷۱–۸۰ (B): ۱.۵ امتیاز

  • دهک ۴۰–۷۰ (C): ۱ امتیاز

  • دهک‌های کمتر از ۴۰: فقط ۰.۵ امتیاز

همچنین، مجلات دانشگاه آزادی که دارای نمایه ISI Listed باشند، مشمول امتیاز کامل ۲.۵ نیز می‌شوند. برای مشاهده جدیدترین فایل امتیازدهی مجلات دانشگاه آزاد، از لینک زیر استفاده کنید:

دانلود فایل جدول امتیازدهی مجلات دانشگاه آزاد (سال ۱۴۰۴)

۳. نشریات نمایه‌شده در پایگاه ISC (جهان اسلام)

نشریات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نیز بر اساس چارک (Quartile - Q) رتبه‌بندی می‌شوند. امتیازات اختصاص‌یافته به هر سطح در چارک‌بندی ISC به شرح زیر است:

  • Q1: امتیاز ۲

  • Q2 و Q3: امتیاز ۱

  • Q4: امتیاز ۰.۵

برای بررسی رتبه‌ها و ضریب تأثیر این مجلات، به پایگاه رسمی JCR-ISC مراجعه نمایید:

مرکز استعلام مجلات ISC

 

۴. مجلات نمایه‌شده در ISI (Clarivate Analytics)

برای مجلاتی که در پایگاه ISI قرار دارند، نظام امتیازدهی با جزئیات بیشتری انجام می‌شود:

  • ISI Listed  بدون Impact Factor: ۲ امتیاز

  •  ISI Listed متعلق به دانشگاه آزاد: ۲.۵ امتیاز

و برای مجلات دارای رتبه‌بندی JCR در گروه‌های مختلف، امتیازات به شرح زیر است:

Quartile

علوم انسانی و هنر

فنی و مهندسی و کشاورزی

Q1

۷.۵ امتیاز

۷ امتیاز

Q2

۶ امتیاز

۵ امتیاز

Q3

۴.۵ امتیاز

۳.۵ امتیاز

Q4

۳.۵ امتیاز

۲.۵ امتیاز

برای جستجوی اطلاعات تخصصی مجلات ISI، از سامانه رسمی Clarivate استفاده کنید:

مرکز استعلام مجلات ISI

۵. امتیازدهی مجلات Scopus بر اساس شاخص SJR

مجلات نمایه‌شده در پایگاه اسکوپوس نیز بر مبنای چارک‌بندی SJR، امتیاز دریافت می‌کنند که با توجه به گروه تحصیلی متفاوت است:

Quartile

علوم انسانی و هنر

فنی و مهندسی و کشاورزی

Q1

۴.۵ امتیاز

۳.۵ امتیاز

Q2

۳.۵ امتیاز

۲.۵ امتیاز

Q3

۲.۵ امتیاز

۲ امتیاز

Q4

۱.۵ امتیاز

۱ امتیاز

منابع استعلام:

 

تعداد مقالات برای دفاع دکتری دانشگاه آزاد

در فرآیند تحصیل در مقطع دکتری تخصصی در دانشگاه آزاد اسلامی، یکی از اصلی‌ترین الزامات پیش از فارغ‌التحصیلی، ارائه مقالات علمی پژوهشی مستخرج از رساله است.

دانشگاه آزاد اسلامی با هدف ارتقاء کیفیت پژوهش، دانشجویان را موظف به چاپ یا پذیرش مقالات علمی در مجلات معتبر کرده است.

این الزامات در مراحل پیش‌دفاع و دفاع نهایی، با توجه به رشته تحصیلی و نوع مجلات، تفاوت‌هایی دارد. آنچه که مهم هست این است که تعداد مقالات برای دفاع مهم نیست بلکه امتیاز کسب شده از مقالات مهم است.

بعنوان مثال چاپ یک مقاله در مجلات JCR Q1 می تواند 7 امتیاز به دانشجو بدهد و برای پیش دفاع و دفاع نهایی و تسویه حساب و فارغ‌التحصیلی هم کفایت می‌کند اما چاپ مقاله در یک مجله علمی پژوهشی وزارتین گرید ب، 2.5 امتیاز دارد و در مجله علمی پژوهشی وزارتین گرید د، تنها 1.5 امتیاز دارد

نکته حیاتی این است که مجموع امتیازات مقالات باید حداقل به عدد 5 برسد تا دانشجو بتواند دفاع نهایی کند. هر چند با وجود کسب 5 امتیاز، نمره دفاع رساله کامل محاسبه نمی شود و از 17 حساب می‌شود.

ساختار کلی امتیازات مقالات

مطابق بخش‌نامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی، دانشجوی دکتری باید حداقل ۵ امتیاز پژوهشی از مقالات علمی مستخرج از رساله خود ارائه کند.

این امتیاز معمولاً از دو مقاله ۲.۵ امتیازی تأمین می‌شود. اما نوع مجلات مورد قبول برای این دو مرحله، بسته به گروه آموزشی متفاوت است.

الزامات برای پیش‌دفاع

در مرحله پیش‌دفاع، دانشجویان باید یک مقاله با امتیاز ۲.۵ ارائه دهند. این مقاله:

  • در رشته‌های علوم انسانی، هنر و معماری می‌تواند از مجلات علمی – پژوهشی داخلی یا ISC باشد.

  • اما در رشته‌های فنی و مهندسی، علوم پایه، کشاورزی و دامپزشکی، الزاماً باید از مجلات ایندکس‌دار خارجی معتبر همچون ISI JCR Q1–Q3یا  SCOPUS Q1/Q2باشد.

الزامات برای دفاع نهایی

در مرحله دفاع نهایی، دانشجو باید یک مقاله دوم ۲.۵ امتیازی ارائه دهد، که:

  • در اکثر رشته‌ها می‌تواند علمی پژوهشی داخلی باشد.

  • اما دست‌کم یکی از دو مقاله باید چاپ‌شده باشد و صرف اکسپت برای هر دو مقاله کافی نیست.

نکات مهم

  • دانشجویان باید مقالات خود را با ذکر وابستگی دانشگاهی دقیق (Affiliation) و رعایت اخلاق پژوهش تهیه کنند.

  • مقالات باید مستخرج از رساله دکتری باشند و عنوان مقاله با عنوان رساله مرتبط باشد.

  • ترتیب نویسندگان و نویسنده مسئول، بسیار مهم هست و هر اشتباهی در اینباره می تواند به از بین رفتن کل امتیاز آن مقاله بیانجامد

 

امتیاز مجلات برای دفاع دکتری دانشگاه آزاد

دانشجویان دکتری رشته‌ها و گروه‌های مختلف تحصیلی برای دفاع، پیش‌دفاع و تسویه‌حساب نهایی جهت فارغ‌التحصیلی از مقطع دکتری در دانشگاه آزاد اسلامی، موظف به ارائه پذیرش و چاپ مقاله در مجلات نمایه‌دار معتبر هستند.

البته تعداد مقالات مورد نیاز و نوع نمایه مجلات برای هر رشته و گرایش، متفاوت است.

این تفاوت‌ها معمولاً بر اساس گروه آموزشی (علوم انسانی، فنی و مهندسی، کشاورزی و دامپزشکی، هنر و ...) و همچنین اعتبار مجله‌ای که مقاله در آن چاپ شده است، سنجیده می‌شوند.

نکته مهم: گاهی برخی دانشجویان بدون توجه به سطح مجله، در نشریات بی‌اعتبار یا جعلی مقاله منتشر می‌کنند که نه‌تنها امتیازی برای آن‌ها محسوب نمی‌شود، بلکه ممکن است موجب تأخیر در فرآیند فارغ‌التحصیلی گردد.

بنابراین توصیه می‌شود قبل از ارسال مقاله، نمایه و اعتبار علمی مجله مورد نظر از طریق سامانه‌های معتبر مانند Clarivate، Scopus، DOAJ یا وزارت علوم بررسی شود.

 

امتیاز مجلات علمی پژوهشی و دانشگاه آزاد برای دفاع دکتری

شرایط و امتیاز چاپ مقالات برای اخذ مجوز پیش دفاع و دفاع نهایی دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد اسلامی در مجلات مختلف داخلی و خارجی برای الف) رشته های علوم انسانی و هنر و معماری و ب) فنی مهندسی و علوم پایه، متفاوت است.

در هر دو گروه، دانشجویان موظف به ارائه حداقل 5 امتیاز پژوهشی برای پیش دفاع و دفاع نهایی هستند که در گروه‌های علوم انسانی و هنر و معماری؛ دانشجویان با ارائه اکسپت یک مقاله در مجلات 2.5 امتیازی، مجوز پیش‌دفاع را دریافت می‌کنند و برای دریافت مجوز دفاع نهایی هم موظف به ارائه اکسپت 2 مقاله در مجلات 2.5 امتیازی و چاپ حداقل یکی از این دو مقاله هستند.

اما در رشته‌های  فنی‌مهندسی و علوم پایه، اکسپت مقاله اول 2.5 امتیازی، باید از مجلات ایندکس دار خارجی (ISI JCR Q1,2,3,4 و یا  SCOPUS SJR Q1,2) باشد و مقاله 2.5 امتیازی دوم برای دفاع نهایی، می‌تواند از مجلات علمی پژوهشی داخلی هم باشد.